Hagur barna er hagur samfélags : aðferðir grenndarkennslu í leikskólum, leið til sjálfbærrar þróunar

Verkefnið er lokað til 12.8.2012.Verkefnið Hagur barna er hagur samfélags er unnið sem lokaverkefni til B.Ed.-prófs við kennaradeild Háskólans á Akureyri vorið 2012. Viðfangsefnið er grenndarkennsla og umhverfismennt í tengslum við markmið nýrrar menntastefnu og breyttar áherslur Aðalnámskrár (2011) varðandi „menntun til sjálfbærrar þróunar“. Markmið verkefnisins er að varpa ljósi á kosti þess að nota aðferðir grenndarkennslu og umhverfismenntar á markvissan hátt í skólastarfi til þess að efla umhverfis- og samvitund barna og samfélagsins um leið. Efnið er skoðað í sögulegu samhengi í byrjun til þess að varpa ljósi á þróun lykilhugmynda menntunar og uppeldis á Íslandi og mikilvægi þess að menntastefna og áherslur Aðalnámskrár séu lifandi og í tengslum við söguna, ríkjandi viðhorf og þarfir samtímans í nútímasamfélagi. Þeirri umræðu er svo fylgt eftir með fræðilegri umfjöllun um efnið út frá sjónarhorni hugsmíðahyggju. Helstu hugmyndum hinna áhrifamiklu fræðimanna, John Dewey, Jerome Bruner, Loris Malaguzzi, Jean Piaget og Lev Vygotsky, eru gerð skil með tilliti til áhrifa umhverfis, reynslu og samskipta á nám og alhliða þroska barna á leikskólaaldri. Fjallað er um mikilvægi þess að virkja börn til ábyrgðar í eigin námi og tengja verkefni fyrri þekkingu, umhverfi og sögu. Umræðan er studd með tilvísunum í ýmsa fræðimenn og fræðigreinar um umhverfismennt og siðfræði í íslensku og alþjóðlegu samhengi. Inn í umræðuna fléttast að auki sýn höfundar á efnið. Höfundur leitast við að sýna fram á samfélagslegan og umhverfislegan ávinning þess að kennarar líti sér nær og nýti þau tækifæri sem gefast á líðandi stund til kennslu í grenndarsamfélögum, í náttúrunni sem í mannlífinu. Það má t.d. gera með því að virkja minnihlutahópa, fyrirtæki, félög og aðrar stofnanir til þátttöku og samstarfs við leikskóla í ýmsum verkefnum. Með því móti getur íslenskt leikskólastarf lagt sitt af mörkum til að bæta samfélagið og efla samvitund og ábyrgð bæjarbúa, stórra sem smárra, til framtíðar.This essay, entitled “A Child´s Advantage is the Community´s Advantage”, concerns neighbourhood and environmental studies. These concerns are connected to the 2011 Curriculum for Preschools, which emphasises education and sustainability. “A Child´s Advantage” has two aims; firstly, to discover the advantages of neighbourhood and environmental study methods when used in a systematic way in school environs and, secondly, how these methods can promote environmental and social consciousness in young children and its effects upon the wider community. An historical perspective is at first taken to understand the development of key ideas concerning education and pedagogy in Iceland. Then an evaluation will be made to whether recent ideas of the Curriculum are in fact in tune with these historical ideas and if they fulfil the needs and demands of modern society. This discussion is addressed through looking at the work of various theorists such as John Dewey, Jerome Bruner, Loris Malaguzzi, Jean Piaget and Lev Vygotsky. Their work is especially analysed in relation to what they say affects a child´s studies and development at a preschool level. Factors such as the environment, previous experience and communication are discussed. The importance of a child´s own involvement and responsibility is examined in relation to previous knowledge, the environment and history. Icelandic and international examples are given whilst the author of this piece takes an active part in the discussion. The advantages for the environment and the wider community are examined if the teacher looks closely at local concerns. Opportunities to teach neighbourhood studies abound and connect directly to cultural and humanistic concerns. These opportunities involve the participation of preschools with social minorities, companies and other groups within the community. The knowledge base, which already exists in the Icelandic Preschool arena, can be built upon to encourage connections with the wider community. These connections work together to strengthen the future social community