Sleep duration and its association with body composition in Icelandic youth

Unglingsárin eru næst hraðasta vaxtar- og þroskaskeið á eftir ungbarnaaldri og þess vegna þurfa unglingar mikinn svefn. Hins vegar ná unglingar oft ekki nægum svefni þar sem þeir eiga það til að fara seint að sofa og vakna snemma vegna breytinga á líkamsklukku og breytinga á lífsstíl. Skortur á svefni getur haft neikvæð áhrif á heilsu og hefur hann m.a. verið tengdur við þyngdaraukningu og aukna áhættu á ofþyngd og offitu. Samband svefnlengdar og holdafars hefur verið nokkuð vel rannsakað erlendis, þá sérstaklega hjá börnum og fullorðnum. Hins vegar er minna vitað um samband svefns og holdafars meðal ungmenna. Markmið rannsóknarinnar var því að skoða sambandið á milli svefnlengdar og holdafars hjá íslenskum ungmennum auk þess að skoða samband svefnlengdar við upplifun ungmenna á því hvort þau fá nægan svefn. Gerð var þversniðsrannsókn með 262 þátttakendum (55% stelpur) á aldrinum 17,5 til 19,0 ára frá tveimur framhaldsskólum á höfuðborgarsvæðinu. Holdafari var lýst með mælingum á hæð, þyngd, mittismáli (WC), fituprósentu, hlutfallinu á milli mittismáls og hæðar (WHtR) og líkamsþyngdarstuðli (BMI). Svefnlengd og upplifun á nægum svefni voru metin með spurningarlista og svefnskor reiknað út frá hlutfallinu á milli svefns á virkum dögum og um helgar. Loftháð þol var metið með hámarkssúrefnisupptökuprófi á hjóli. Fjölþátta línuleg aðhvarfsgreining var notuð til þess að setja fram líkan fyrir holdafar út frá svefnlengd. Leiðrétt var fyrir loftháðu þoli og hreyfingu í frístundum. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar voru þær að neikvætt samband var á milli svefns á virkum dögum og holdafars meðal stráka eftir leiðréttingu fyrir þoli og hreyfingu í frístundum, en áhrif svefns hjá stúlkum voru bara marktæk í óleiðréttu líkani. Tengsl svefnlengdar við mittismál voru sterkust af öllum holdafarsbreytunum. Bæði strákar og stúlkur sem töldu sig ekki fá nægan svefn voru líklegri til þess að sofa sex tíma eða minna en þau sem töldu sig fá nægan svefn sváfu lengur. Auk þess voru þau sem sváfu sex tíma eða minna á virkum dögum með óhagstæðara holdafar sem gefur það til kynna að sex tíma svefn eða minni sé ekki nægjanlegur fyrir þennan aldurshóp. Þessi rannsókn gefur til kynna að svefnlengd hafi lítil en markverð tengls við holdafar og að sambandið á milli svefnlengdar og holdafars ungmenna sé flókið og breytilegt eftir kyni. Lykilorð: Svefnlengd, líkamssamsetning, þol og ungmenniAdolescence is the second most rapid period of body growth and development after infancy and therefore they need a lot of sleep. However, it can often be difficult for adolescents to obtain enough sleep because they tend to go to bed late and wake up early, due to changes in biological clock and lifestyle. Short sleep duration has been associated with higher body mass index (BMI), higher body fat percentage and increased risk of obesity in studies, especially in children and adults. However, less is known about this relationship between sleep duration and body composition in adolescents. Therefore, the aim was to examine the relationship between sleep duration and body composition in Icelandic youth as well as the relationship between sleep duration and the feeling of getting enough sleep. This was a cross-sectional study of 262 (55% girls) Icelandic youth, aged 17.5 to 19.0 years. Body composition was assessed with measurements of height, weight, BMI, waist circumference (WC), waist to height ratio (WHtR), and body fat percentage. Sleep duration and the feeling of getting enough sleep were assessed by questionnaire, and average sleep duration score was calculated from the ratio between sleep on weekdays and weekends. Aerobic fitness was estimated by a graded exercise test on a cycle ergometer. Hierarchical multiple linear regression was performed to evaluate the relationship between body composition variables and sleep duration, after controlling for peak oxygen uptake (VO2peak) and leisure time behavior. The primary findings of this study were that sleep duration during weekdays, when adjusted for VO2peak and leisure time behavior, was negatively associated with body composition in boys only, but sleep was only associated with body composition in girls in the unadjusted model. Of all body composition measures WC had the strongest association with sleep duration. Both boys and girls who thought they did not get enough sleep were more often classified as sleeping six hours or less compared to those who felt they slept enough. In addition, those sleeping six hours or less also had more unfavorable body composition measurements compared to those who slept longer, indicating that six hours or less sleep may not be enough for this age group. This study indicates that sleep has small but important association with body composition and the association between shorter sleep duration and body composition is complex, and it may vary between the sexes in late adolescence. Keywords: Sleep duration, body composition, aerobic fitness and yout