Ítrekun og núverandi refsistefna: samræmi, gagnrýni og mögulegar úrbætur

Í ritgerð þessari er fjallað um ítrekun sem hluta af núverandi refsistefnu. Meginviðfangsefni ritgerðarinnar er að varpa ljósi á hvort samræmis sé gætt við beitingu ítrekunar í dómaframkvæmd. Til þess að svara þessum spurningum gerði höfundur athugun á dómaframkvæmd bæði Hæstaréttar og héraðsdóms í málum er varða ítrekuð þjófnaðarbrot. Sökum þess að ekki fara mörg slík brot fyrir Hæstarétt, sérstaklega ekki þegar aðeins er um að ræða þjófnaðarbrot, þá var miðað við hæstaréttardóma sem fallið hafa eftir árið 2000. Höfundur ákvað hins vegar að miða héraðsdómana við birta dóma sem fallið hafa eftir árið 2005. Einnig er reynt að varpa ljósi á þá gagnrýni sem ítrekunarheimildir hafa sætt í heimi lögfræðinnar sem og hvernig ítrekunarheimildir samrýmast meginreglum refsiréttarins, sérstaklega þegar litið er til skýrleika, fyrirsjáanleika og sjónarmiða um að aðeins skuli refsa einu sinni fyrir hvert brot. Höfundur kemst að þeirri niðurstöðu, að þrátt fyrir að ítrekunarheimildir í lögum hafi staðist tímans tönn ágætlega frá árinu 1940, þá sé kominn tími til þess að endurskoða þær og taka upp kerfi sem veitir sjónarmiðum um samræmi milli refsingar og alvarleika brots meira vægi en nú er gert. Kemst höfundur að þeirri niðurstöðu að koma ætti á kerfi sem byggðist frekar á „afslætti“ eða svokölluðu „progressive loss of mitigation“ kerfi, en höfundur telur það best til þess fallið að sætta ólík sjónarmið, bæði innan lögfræðinnar og hjá almenningi.The topic of this essay is recidivist premiums as a part of the current punishment schemes. Its main goal is to study whether there is consistency in the way recidivist premiums are applied by the courts. To answer those questions, the author studied judgements of both the supreme court of Iceland and of the district courts in cases involving theft. Not many such cases go all the way to the supreme court so the study was limited to judgements made after the year 2000. In the case of the district courts, the author thought it best to limit the study to judgements made after the year 2005. In this essay the author also tries to shed light on the criticism regarding recidivist premiums as well as if recidivist premiums are compatible with the principles of criminal law. The author comes to the conclusion that even though recidivist premiums in their current form have been a part of the criminal law since 1940, it‘s time to reevaluate them and look towards a sentencing scheme that gives views on the balance between punishment and the severity of the offence greater weight then the current system. A system based on the progressive loss of mitigation is what the author suggests, as he views it as the sentencing scheme that is most likely to settle different opinions, both within the legal community and those of the public