Áhrif lausafjár á verðbólgu

Lausafjármagn í umferð hefur aukist mikið undanfarin ár í veröldinni og hafa forráðamenn seðlabanka velt því fyrir sér hvernig sé best að takmarka þá fjármagnsmyndun sem hefur átt sér stað hjá fjármálastofnunum. Ýmis tæki og tól eru til þess, til að mynda stýrivextir, bundin innlán og innistæðubréf. Árin fyrir efnahagshrunið 2008 var vöxtur fjármagns á Íslandi mikill og innstreymi erlends fjármagns jókst til muna. Ýmsar kenningar hafa verið lagðar fram af fræðimönnum um afleiðingar of mikils fjármagns á mörkuðum, áhrif þess á verðbólgu, laun, vexti og lífskjarabætur fólks. Ýmsar rannsóknir hafa leitt í ljós að áhrif of mikils framboð fjármagns á mörkuðum geti leitt til þrýstings á verðbólgu. Ritgerð þessari var skipt í þrennt. Ræddar voru kenningar sem mótað hafa peningastefnu ríkja heimsins og skoðað hvernig þróunin hefur orðið. Því næst var skoðað hvernig aðstæður í hagkerfinu hafa þróast undanfarin ár og hvernig þær eru í dag. Teknar voru fyrir valdar hagstærðir sem tengjast rannsóknarefni ritgerðarinnar og þær skoðaðar ítarlega. Í lokin var svo framkvæmd rannsókn með margvíðri aðhvarfsgreiningu. Rannsóknin var framkvæmd með fyrirliggjandi gögnum hjá Seðlabanka Íslands, Hagstofu Íslands og DataMarket. Notaðar voru stærðirnar lausafjármagn [M3] á nafnvirði, árstíðarleiðrétt verg landsframleiðsla á nafnvirði, raungengi íslensku krónunnar, heimsmarkaðsverð á Brent olíu og verðbólga. Verðbólga var notuð sem háða breyta jöfnunnar og aðrar breytur voru notaðar sem óháðar. Einnig var kannað með gervibreytu áhrif efnahagshrunsins á verðbólgu. Niðurstöður rannsóknarinnar gáfu meðal annars til kynna að vöxtur lausafjármagn umfram verga landsframleiðslu um eitt prósentustig leiðir til hækkunar á verðbólgu um 0,817%. Einnig kom það í ljós að styrking tafiðs raungengis íslensku krónunnar um eitt prósentustig leiðir til lækkunar verðbólgu um 0,102%. Þessar niðurstöður þóttu marktækar miðað við 5% marktektarkröfu að því gefnu að aðrar breytur jöfnunnar héldust fastar