Heilbrigðir og eðlilegir viðskiptahættir, sbr. 19. gr. laga nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki

Heilbrigðir og eðlilegir viðskiptahættir í 19. gr. laga um fjármálafyrirtæki er eitt af mörgu sem ekki var fylgt eftir fyrir hrun og var þetta ákvæði gleymt, bæði hjá eftirlitsskyldum aðilum og eftirlitsaðilum. Þegar skýrsla Rannsóknarnefndar Alþingis kom út mátti lesa út úr henni að fjármálafyrirtæki fylgdu ekki eftir þessum viðskiptaháttum. Það var þá sem áhugi höfundar vaknaði á þessu ákvæði og kanna nánar. Höfundur setur fram þrjár rannsóknarspurningar í ritgerðinni, þ.e. hvort 19. gr. sé nauðsynleg fyrir fjármálafyrirtæki, hvað felist í heilbrigðum og eðlilegum viðskiptaháttum og hvort Fjármálaeftirlitið hafi heimildir til þess að nýta sér valdheimildirnar sem settar eru í 19. gr. Til að svara þessum spurningum leitaði höfundur bæði að innlendum og erlendum heimildum. Frumvörp með lögum er fjalla um heilbrigða og eðlilega viðskiptahætti, bæði íslensk og erlend, voru skoðuð, sérstaklega dönsku lögin um fjármálafyrirtæki er fjalla ítarlega um þessa viðskiptahætti. Einnig var skýrsla Rannsóknarnefndar Alþingis höfð til hliðsjónar þar sem hún tekur bæði til siðferðislegra hátta fjármálafyrirækja og stjórnenda ásamt umfjöllun um Fjármálaeftirlitið. Auk þess var litið til heimilda á netinu ásamt bókum og rituðum greinum. Niðurstöðurnar urðu þær að 19. gr. er mjög nauðsynleg fyrir íslenskt samfélag, sérstaklega vegna þeirrar stöðu sem fjármálafyrirtækin gegna hér á landi. Þau varðveita fjármuni landsmanna, bæði einstaklinga og lögaðila. En þó svo að reglan sé nauðsynleg þá nær hún ekki tilgangi sínum nema aðilar fylgi henni eftir ásamt því að eftirlitsaðilar, Fjármálaeftirlitið, setji niður grunnreglur um hvað falli undir heilbrigða og eðlilega viðskiptahætti svo að ákvæðið verði sterkara. Höfundur telur að ef það hefði verið fylgt eftir heilbrigðum og eðlilegum viðskiptaháttum hefði verið hægt að koma í veg fyrir hrunið eða allavega minnkað áhrif þess