Félagsþjónusta sveitarfélaga á Íslandi á tímum breytinga. Tilviksathugun á áhrifum lagabreytinga á störf og starfsumhverfi starfsmanna félagsþjónustunnar árin 1991-2005

Breytingar í kjölfar setningar laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga og stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á störf og starfsumhverfi starfsmanna í félagsþjónustu sveitarfélaga frá 1991-2005 er viðfangsefni rannsóknarinnar. Rannsóknarspurningar eru: • Hvaða áhrif höfðu breytingarnar á starfsumhverfi félagsþjónustunnar og vinnulag starfsmanna í félagsþjónustu sveitarfélaga? • Hvert var hlutverk fulltrúa ríkisins, sveitarfélaganna og starfsmanna félagsþjónustunnar í breytingaferlinu? Breytingarnar eru skoðaðar í ljósi kenninga um félagsráðgjöf og kenninga um stjórnun og skipulagsheildir. Tilviksathugun var beitt við framkvæmd rannsóknarinnar sem fólst í greiningu á 541 úrskurði úrskurðarnefndar félagsþjónustu sveitarfélaga fram til maíloka 2005 og viðtölum við tíu starfsmenn sex sveitarfélaga. Niðurstöður benda til þess að innleiðing breytinga sem lögin boðuðu hafi verið hægfara og ómarkviss. Íbúar í sveitarfélögum með yfir 5.000 íbúa virðast upplýstari um rétt sinn til að áfrýja málsmeðferð en íbúar smærri sveitarfélaga og málsmeðferð virðist oftar vera í samræmi við lög í fyrrnefndu sveitarfélögunum. Skortur á fullnægjandi rannsókn máls og leiðbeiningum til málsaðila er algengasta ástæða þess úrskurðarnefnd hnekkti ákvörðun félagsmálanefndar. Almenns áhugaleysis virðist hafa gætt hjá félagsmálaráðuneyti og fulltrúum sveitarfélaga gagnvart málefnum félagsþjónustu sveitarfélaga. Margt hefur áunnist í sambandi við meðferð mála, en að mati viðmælenda á félagsþjónustan þó enn töluvert í land með að standa undir þeim væntingum sem lögin kveða á um