Viðbrögð leik- og grunnskóla við andláti í fjölskyldu skólabarns

Í þessari ritgerð er leitast við að kanna hver staða barns sé innan og utan fjölskyldu þegar barnið verður fyrir ástvinamissi, hvort sem um foreldri eða náinn ástvin ræðir. Rannsóknarspurningin er: Hver eru helstu viðbrögð og þjónusta innan skóla við foreldramissi hvað úrræði og úrbætur snertir? Í upphafi rannsóknarinnar var sett fram sú tilgáta að fleiri grunnskólar en leikskólar væru með áfallaáætlun á landsvísu og að slík áætlun væri í færri skólum á landsbyggðinni en á höfuðborgarsvæðinu. Rannsóknin var gerð með megindlegri rannsóknaraðferð í fimmtíu skólum, sem voru valdir með slembiúrtaki úr öllum leik- og grunnskólum á landsvísu. Rannsóknin var gerð á tímabilinu apríl-júní 2016 og var svarhlutfall starfandi skóla 100%. Spurt var út í framkvæmd áfallavinnu skólans bæði hvað fyrstu viðbrögð og langtímaviðbrögð snerti. Auk þess var leitast við að kanna hverjar helstu tillögur skólastjórnenda til úrbóta væru hvað áfallaviðbrögð snerti. Niðurstöður sýndu að þrír af hverjum fjórum skólum í rannsókninni eru með skriflega áfallaáætlun. Munur var á skólastigum, þar sem fleiri grunnskólar en leikskólar voru með slíka áætlun. Skipting áfallaáætlana eftir landsvæðum sýndi að fleiri grunnskólar á höfuðborgarsvæðinu en á landsbyggðinni eru með áfallaáætlun, en ekki var marktækur munur á leikskólum að þessu leyti. Rannsóknin sýndi fram á að megináherslan er á fyrstu viðbrögð við áfalli. Í rúmum þriðjungi tilfella er gert ráð fyrir langtímastuðningi við barn í áfallaáætlun skólanna, en aftur á móti telur meirihluti skólastjórnenda að þörf sé á slíku í áætlunum skólanna. Af þessu má draga þá ályktun að um fjórðungur skóla sé ekki með skrifleg áfallaviðbrögð og að setja þurfi langtímastuðning við barn sem missir foreldri inn áfallaáætlun skóla. Lykilorð: Andlát foreldris, áfallaáætlun, áfallateymi, ástvinamissir, fyrstu viðbrögð, langtímaúrræði, skólafélagsráðgjöf, staða barns, úrræði.Innanríkisráðuneytið og Vinnumálastofnu