Orðræðan um kortlagningu á umhverfisþekkingu frumbyggja

Indigenous peoples/nations are sought to be protected from the mainstream economy, and their knowledge preserved, by giving them exclusive land use rights. Thereby, due their human-nature relations, the environment under their governance is thought to be protected from the influence of market forces. The cartographic-legal-strategy, i.e. mapping Indigenous territories, is applied for claiming, establishing and securing those exclusive land use rights. Drawing on Foucault’s archaeology and Derrida’s deconstruction, this study aims at analyzing the discourses on the mapping of Indigenous lands and knowledge. The truth effects of research conducted with mapping methods, and the question of (dis)empowerment therein, are subject to examination. Furthermore, the lines of argumentation during litigation and the judgment in the case of Mayagna (Sumo) Awas Tingni v. Nicaragua are analyzed as this moral victory of Indigenous people set a precedent for their land rights claims and made mapping obligatory. The discourses unravel how the place of Indigeneity as constructed within scientific research (re)produce the opportunity structures for Indigenous articulation. While legitimacy is established by visibility and ‘toponymic silences’ are addressed by mapping Indigenous place names, the revelation/visibility of Indigenous knowledge renders its appropriation, commodification and state surveillance possible. Indigenous peoples thereby increasingly become subject to market forces and state regulations. Moreover, the mapping process fosters epistemological assimilation, as Indigenous concepts of space are subject to translation, where meaning is lost, and livelihoods are hybridized. Thus, the Indigenous ways of living, which were sought to be protected might be corrupted in the process.Með því að veita hópum og þjóðum frumbyggja óskoraðan yfirráðarétt yfir landi sínu er reynt að verja þær fyrir efnahagslegum þrýstingi og varðveita um leið þekkingu þeirra. Með vísan til sérstaks sambands frumbyggjanna við náttúruna er hugmyndin að unnt sé að verja það umhverfi sem þeir fara með stjórn á fyrir ásælni markaðsafla. Beitt er kortlagningu ásamt lagalegum röksemdum við að afmarka yfirráðasvæði slíkra hópa til að styðja við kröfur til landsins og tryggja hinn óskoraða yfirráðarétt. Markmiðið með þessari ritgerð er að greina orðræðuna um kortlagningu lands og þekkingar frumbyggja. Kenningar Foucaults um fornminjafræði þekkingar eru notaðar við eþssa greiningu, ásamt hugtaki Derridas um afbyggingu. Rýnt er í sannleiksáhrif slíkrar kortlagningar, sem og og spurningin um valdeflingu (eða andstæðu hennar) sem í kortlagningunni felast. Ennfremur eru raktar þær röksemdir sem komu fram í málaferlum og dómi í málinu Mayagna (Sumo) Awas Tingni gegn Nicaragua. Lyktir þessa dómsmáls mörkuðu siðferðilegan sigur fyrir frumbyggjahópa, settu fordæmi fyrir kröfugerð þeirra um landréttindi og gerði skylt að beita kortlagningu í slíkum tilfellum. Í orðræðunni kemur í ljós hvernig vísindarannsóknir teikna upp tiltekna mynd af tilvist frumbyggja, sem ákvarðar hvernig þeir geta fært fram sjónarmið sín. Kortlagningin eykur lögmæti krafna þeirra með því að gera þá sýnilega. Örnefni heimafólks eru skjalfest, sem vinnur gegn þeirri þöggun sem felst í að örnefni frumbyggja eru annars ekki notuð. En aukinn sýnileiki ryður einnig brautina fyrir yfirtöku, markaðsvæðingu og eftirlit af hálfu stjórnvalda. Því til viðbótar stuðlar slík kortlagning að þekkingarfræðilegri samlögun. Þýða verður ýmis rýmishugtök frumbyggja, sem aftur leiðir til þess að merking týnist eða þynnist út með blöndun við aðra menningu. Lífshættir frumbyggjanna, sem ætlunin var að vernda, geta því spillst við kortlagningu umhverfis þeirra og þekkingar á því