Áhrif vilja barns í umgengnismálum

Ahugunarefni þessarar ritgerðar er hvort hlustað sé á vilja barns áður en teknar eru ákvarðanir um umgengni þess við foreldri og hversu mikið vægi vilji barnsins hefur í raun á niðurstöðu umgengnismála. Í öðrum kafla ritgerðarinnar verður í stuttu máli fjallað um umgengnisrétt og réttarreglur tengdar umgengni. Gerð verður grein fyrir því hvernig viðhorf til barna hafa breyst í gegnum árin og hvernig réttindi þeirra hafa eflst samhliða því. Í þriðja kafla er brotið til mergjar hvernig samráðsrétti barna er hagað í íslenskri löggjöf og verður sjónum fyrst og fremst beint að barnasáttmálanum og barnalögum. Í fjórða kafla verður athugað hvort barn hafi í raun samráðsrétt í ákvörðunum í umgengnismálum og þá að hvaða marki sé tekið tillit til vilja þeirra miðað við aldur og þroska í hverju máli. Auk þess verða nokkur vafatilvik skoðuð, einkum þegar vilji barns samræmist ekki hagsmunum þess að öðru leyti og þegar ekki er um raunverulegan vilja barns að ræða. Þá verður fjallað um talsmann barna í umgengnismálum og hvort að nauðsynlegt sé að börnum sé útvegaður slíkur talsmaður í málefnum er þau varða. Í fimmta kafla verður í stuttu máli fjallað um tvær undantekningar frá þeirri grundvallarreglu að hafa barn með í ráðum þegar ákvörðun er tekin um hagi þess. Þessar reglur eiga við þegar það þykir þýðingarlaust fyrir úrslit máls að leita vilja barns eða þegar það þykir skaðlegt fyrir barnið. Í sjötta kafla verður viðhorf barns til umgengni skoðað, einkum hvað er til ráða þegar barn er alfarið mótfallið umgengni. Þá verður í stuttu máli fjallað um þá aðstöðu þegar barn vill umgengni en foreldri ekki. Í sjöunda kafla verður stuttlega fjallað um hvaða réttaráhrif það hefur að leita vilja barns og réttaráhrif í kjölfar lögfestingar barnasáttmálans. Að lokum verða dregnar saman helstu niðurstöður og lokaorð