Drunk driving and negligent manslaughter in Iceland: The judicial system’s reasoning for punishment

Alla jafna er ekki talað um eina ríkjandi stefnu í viðurlagapólitík á Íslandi. Almennt er þó talið að viðurlagakerfið skuli vera einfalt og skilvirkt. Hér verður fjallað um tvö sjónarmið sem eru áberandi í umræðunni um refsingar, en það er endurgjald (e.retribution) og nytjastefna (e.utilitarian), sem bæði falla undir klassískar kenningar. Að auki verður fjallað um meðferðarstefnuna sem fellur undir pósitífiskar kenningar. Með þá hugmyndafræði til hliðsjónar verður rýnt í sex dóma Hæstaréttar og héraðsdóms sem fallið hafa fyrir manndráp af gáleysi í umferðinni, þegar gerandi er undir áhrifum áfengis. Refsiramminn fyrir brotið er 6 ára fangelsi, en refsiramminn er ávalt nýttur að litlum hluta. Hér verður skoðað hver sé helsti rökstuðningur dómkerfisins við refsingum í þessum brotaflokki. Ölvunarakstur er útbreitt vandamál á Íslandi en umfang þess og niðurstöður rannsókna sem sýna að almenningur telur ekki þörf á að lækka refsiviðmið við akstri undir áhrifum bendi til þess að alvarleiki brotanna sé ekki fyllilega ljós. Að auki verður greint frá viðtali við starfandi héraðdómara og er viðtalinu ætlað að gefa innsýn í viðhorf dómara til þessara mála. Niðurstaðan bendir til þess að dómar fyrir manndráp af gáleysi samræmast ekki þeim kenningum sem kynntar voru í byrjun nema að hluta. Ef einhver vilji er fyrir breytingum í þá átt að nýta betur refsirammann þyrfti að sjá breytingar í lögum, jafnvel með tvískiptum refsiramma eins og tíðkast í Danmörku. Þörf er á vitundarvakningu meðal almennings um alvarleika ölvunaraksturs. Dómarar þyrtu einnig að taka af skarið og einungis dæma óskilorðsbundna dóma, sem þar af leiðandi gæfi þeim svigrúm á að nýta refsirammann betur.Usually there is not one dominant strategy in the politics of sanctions in Iceland. It is generally, however, believed that the penalty system should be simple and efficient. Here will be discussed two views that dominate the debate about punishment; they are retribution and utilitarian, both of which fall under the classical theory. In addition, treatment policy covered by positive theory will be discussed. With this ideology as reference, six cases from the Supreme Court and District Court will be examined. These cases are for manslaughter by negligence in, when the perpetrator is under the influence of alcohol. The range of penalty for this offense is six years in prison, but the range of penalty is used to a limited extent. Here will be discussed what the main justification is for the court system punishments for this offense category. Drunk driving is a widespread problem in Iceland. The scope and results of studies show that the public does not feel the need to lower the criminal standards of driving under the influence, this indicates the gravity of the offense is not completely understood. In addition, an interview with a practicing District Judge will be reported, the interview is intended to give an insight into his opinion to these issues. The result suggests that punishments for manslaughter by negligence are not consistent with the theories presented at the start. If there were to be any will for change towards better utilizing the range of penalties imposed, we would need to see a change in law. Perhaps with a split penalty framework imposed, as is the case in Denmark, improve awareness among the public about the severity of drunk driving or even that judges would only impose a suspended sentence, which consequently would give them the flexibility to take batter advantage of the range of penalties