Gestational diabetes: risk factors and preventions

Meðgöngusykursýki (MGS) er einn algengasti fylgikvilli meðgöngu og nýjustu rannsóknir um tíðni MGS gefa til kynna að tilfellum fari sífellt fjölgandi í heiminum. Á Íslandi eru konur skimaðar við 24.-28. viku meðgöngu og er skimunin framkvæmd með svokölluðu 75g sykurþolsprófi hjá konum sem eru með einn eða fleiri áhættuþætti til staðar. Meðferð við MGS byggir helst á lífsstílsbreytingum, hollu mataræði og hreyfingu. Tilgangur þessarar fræðilegu samantektar var að afla þekkingar um MGS, áhættuþætti þess og hvort mögulegt sé að fyrirbyggja þennan kvilla. Heimildasöfnun fór fram í gegnum erlenda gagnagrunna og bækur. Við lestur heimilda og nýjustu rannsókna var einnig hugsað til þess hvernig mögulega væri best að standa að fyrirbyggingu hér á landi og hvert algengi MGS er í heiminum. Helstu niðurstöður sýndu að áhættuþættir MGS væru hár aldur móður, ofþyngd og offita, fyrri fæðing þungbura (yfir 4500g), skert sykurþol fyrir þungun, fjölskyldusaga um sykursýki og kynþáttur annar en hvítur. Einnig sýndu niðurstöður að helsta leiðin til fyrirbyggingar á MGS sé að stunda létta hreyfingu fyrir meðgöngu og á fyrstu vikum hennar auk þess að tileinka sér hollt mataræði. Hjúkrunarfræðingar eru í kjörstöðu til að fræða konur á barneignaraldri um MGS, fyrirbyggingu og þá kvilla sem fylgt geta í kjölfarið. Fræðslan er mikilvæg til að minnka kvíða og sjálfsásakanir kvenna sem fá greiningu á MGS auk þess sem fræðsla getur verið hvati fyrir konur til að breyta um lífsstíl og stuðla þannig að heilbrigði sínu og ófædds barns síns. Það er því mikilvægt fyrir hjúkrunarfræðinga að hafa þekkingu á MGS, þeim fylgikvillum sem upp geta komið í kjölfarið og þeim þáttum sem hægt er að horfa til við fyrirbyggingu MGS. Lykilorð: Meðgöngusykursýki, fyrirbygging, áhættuþættir, fylgikvillar, offita, þyngdaraukning, hreyfing, mataræði, hjúkrun.Gestational diabetes mellitus (GDM) is one of the most common complications of pregnancy. The latest research on the frequency of GDM indicates that cases are constantly increasing worldwide. In Iceland, women are screened at 24th-28th week of pregnancy. Women who have one or more risk factors are screened with a so-called 75g oral glucose test. Treatment of GDM is mainly based on beneficial lifestyle changes, healthy diet and exercise. The purpose of this systematic review was to compile information on GDM and main risk factors, as well as to study if and how prevention is possible. References were obtained through foreign databases and book-references. Through gathering of information and latest researches it was also thought of how prevention should take place in Iceland and what the prevalence was worldwide. The main findings showed that the risk factors for GDM include high maternal age, overweight and obesity, macrosomia (over 4500gr), impaired glucose tolerance before pregnancy, family history of diabetes and a ethnicity other than white. The results of research also indicate that the main factor to prevent GDM is light exercise before pregnancy and during the first weeks of gestation as welll as healthy diet. Nurses are essential in educating women of childbearing age for GDM, prevention and subsequent complications. The education is important for reducing the anxiety and self-sufficiency of women diagnosed with GDM. Education can also be an incentive for women to change their lifestyle and contribute to their own health as well as their unborn child. It is therefore important for nurses to have knowledge about GDM, the subsequent complications and the factors that can be focused on to prevent the problem from occurring. Keywords: Gestational diabetes, prevention, risk factors, complications, obesity, weight gain, exercise, diet, nursing.