Bágindi í skilningi 31. gr. sml.

Í ritgerð þessari verður sjónum aðallega beint að einni undantekningu frá meginreglunni um skuldbindingargildi samninga en það er ógilding samninga vegna misneytingar, sbr. 31. gr. laga um samningsgerð, umboð og ógilda löggerninga nr. 7/1936 (hér eftir skammstöfuð sml.). Eitt af þeim orðum sem talin eru upp í 31. gr. sml. er bágindi. Umfjöllun ritgerðarinnar afmarkast aðallega af bágindum. Bágindi geta bæði verið persónubundin og fjárhagslegs eðlis. Mun ég einbeita mér að bágindum persónulegs og líkamlegs eðlis. Áhugi minn á þeirri nálgun að fjalla um bágindi líkamlegs eðlis kviknaði við lestur ýmissa dóma við heimildaröflun fyrir ritgerðina og ýmsar spurningar vöknuðu í kjölfarið, til dæmis varðandi sönnun á bágindum. Fyrstu kaflar ritgerðinnar verða ágrip af réttarsögulegum atriðum er varða misneytingu og leitað verður svara við spurningum eins og hvernig misneyting komst inn í íslenskt lagamál og hvernig hún rataði í sett lög frá Alþingi. Stutt yfirlit verður síðan yfir helstu reglur um ógildingu vegna misneytingar og farið í nokkrar tegundir misneytingar í mismunandi lagagreinum. Nokkuð verður farið í næstu köflum á eftir hvað einkennir bágindi og tegundir báginda skoðuð. Eftir skoðun mína á dómum Hæstaréttar á beitingu 31. gr. sml. fannst mér nauðsynlegt að reifa nokkra þeirra í ritgerðinni. Þeir verða til skýringar á því hvernig Hæstiréttur hefur metið sönnun í dómum sem þessum og þá hvort dómkvaðning matsmanna samkvæmt ákvæðum laga um meðferð einkamála nr. 19/1991 (hér eftir skammstöfuð eml.) hafi mikið að segja