Sálvefræn einkenni barna: Þýðing mælitækis á kvíðaröskunum

Stór hluti barna og unglinga finnur reglulega fyrir sálvefrænum einkennum eins og verkjum í kvið eða höfði og fer tíðni þeirra vaxandi. Stúlkur eru líklegri en drengir til að finna fyrir þessum einkennum og virðist algengi aukast á unglingsárum. Erfitt getur reynst að finna haldbærar skýringar á einkennunum, en talið er að sálvefræn einkenni hjá barni geti bent til alvarlegra sálrænna eða félagslegra vandamála. Tilgangur rannsóknarinnar var tvíþættur. Annars vegar að gera fræðilega samantekt á helstu ástæðum sálvefrænna einkenna, áhættu-þáttum, afleiðingum og meðferðarúrræði, með áherslu á kynjamun og aldurinn 10-13 ára; og hins vegar að þýða og forprófa mælitækið Skimun fyrir kvíðatengdum röskunum meðal barna (SCARED). Mælitækið var hannað af Boris Birmaher og samstarfsfélögum í Bandaríkjunum árið 1997 og hefur þótt réttmætt og áreiðanlegt við greiningu kvíðaraskana. Mælitækið var lagt fyrir fimm skólahjúkrunarfræðinga og tvo sálfræðinga sem gáfu ábendingar og settu fram athugasemdir í þeim tilgangi að auka gæði og réttmælti íslenskrar útgáfu mælitækisins. Vonast er til að mælitækið geti nýst íslenskum skólahjúkrunar-fræðingum til að bera kennsl á kvíða hjá börnum svo þau geti fengið viðeigandi aðstoð og stuðning sem fyrst. Lykilorð: sálvefræn einkenni, börn, unglingar, skimun, verkir, streita og kvíði.Psychosomatic symptoms such as abdominal pain or headaches seem to be a growing problem among children and teenagers. Girls are more likely than boys to be affected and occurrence seems to increase during adolescence. Psychosomatic symptoms can suggest serious psychological or social problems, but can prove hard to identify. The purpose of this study was twofold: An academic summary of psychosomatic symptoms, risk factors, conse-quences and possible treatment options, with emphasis on the difference between the genders and the age of 10-13; and secondly the Icelandic translation and pre-testing of the measuring instrument Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED). SCARED was designed by Dr. Boris Birmaher and his coworkers in USA, 1997. The instrument has proven valid and consistent in the diagnostic process of anxiety related disorders in children and teenagers. Five school nurses and two psychologists were asked for their professional opinion and criticism of the instrument to enforce the quality and validity of the translated version. The instrument might prove useful for Icelandic school nurses for identifying anxiety in chil-dren, increasing the chance of appropriate support in time. Key words: psychosomatic symptoms, children, teenagers, screening, pain, stress and anxiety