Takmörkun á upplýsingarétti almennings vegna einkahagsmuna einstaklinga

Réttur almennings til aðgangs að gögnum er verndaður í upplýsingalögum, nánar tiltekið 1. mgr. 5. gr. laganna. Þetta eru þýðingarmikil réttindi borgara samfélagsins, sem hefur leitt af sér opnari og gegnsærri stjórnsýslu. Takmörkun á þeim rétti er óheimil nema lög segja til um annað, á grundvelli tiltekinna sjónarmiða. Í upplýsingalögum er sérsök heimild til takmörkunar vegna einkahagmsuna einstaklinga. Einstaklingar hafa almennt rétt til friðhelgi einkalífs, enda mikilvægt að þeir geti treyst því að viðkvæmar upplýsingar sem þá varðar séu ekki á allra vörum enda gæti frjálst flæði þeirra valdið þeim miklum skaða, fjárhagslega og andlega. Í þessari ritgerð verður þessi takmörkunarheimild tekin til skoðunar og kannað hvenær heimilt er að beita henni. Málsliðurinn sem verndar þessa einkahagsmuni, þ.e. 1. málsl. 1. mgr. 9. gr. upplýsinga nr. 140/2012, er matskennd og svarar þessu álitaefni ekki með nákvæmum hætti. Af þeim ástæðum mun ritgerðin byggjast að milu leyti á úrskurði úrskurðanefndar um upplýsingamál og kannað hvaða sjónarmið standa á bakvið málsliðinn í frumvarpinu til upplýsingalaga