Le paradis parfumé de Jules Verne : de L’Oncle Robinson à Seconde Patrie

Od czasów starożytnych wielu autorów wskazuje na silny związek, jaki istnieje międzysacrum i przyjemnym zapachem (parfum). Przez starożytnych Greków i Rzymian miłyzapach był często interpretowany jako teofania, jeden ze znaków namacalnej obecnościboskiej. Teza ta zakorzeniła się również w filozofii chrześcijańskiej i znajduje swepotwierdzenie między innymi w pracach Pseudo-Dionizego i Grzegorza z Nyssy, ojcaKościoła wschodniego. Związek pomiędzy oznakami obecności sacrum a przyjemnymizapachami przejawia się szczególnie mocno w licznych opisach terytoriów rajskich,przedstawianych często jako przepełnione substancjami aromatycznymi. Przykładami takichsubstancji mogą być między innymi cynamon i kardamon wspominane w poemacie DeJudicio Domini, prawdopodobnie autorstwa Tertuliana. Podobna sytuacja występujew wypadku rajskich terytoriów wyspowych, w najważniejszych robinsonadach JuliuszaVerne’a (Wujek Robinson, Tajemnicza wyspa, Dwa lata wakacji, Druga ojczyzna). WyspyLincoln, Chairman lub Nowa Szwajcaria pojawiające się w tych utworach są przedstawionejako rajskie ogrody przepełnione przyjemnymi zapachami. Eukaliptusy, liczne zioła, mirty,cyprysy, wreszcie cynamon wszechobecny w powieści Druga ojczyzna – wprowadzeniewszystkich tych roślin świadczy o wielkiej trwałości mitemu raju, silnie zakorzenionegow świadomości grupowej i indywidualnej człowieka. Dzięki swym walorom zapachowymrośliny te stanowią jeden z ważnych czynników identyfikacji (homologation), która dokonujesię między wyspami Juliusza Verne’a a mitycznym lub biblijnym rajem