Konstipasyon Baskın İrritable Bağırsak Sendromu Olan Hastaların Semptomatik Tedavisinde Farklı Diyet Türlerinin Etkisi

The aim of this randomized controlled trial study was to examine the effect of different types of diet on relieving the symptoms of the patients with constipation-predominant irritable bowel syndrome. Forty-five people diagnosed with IBS-C within the age range of 18-64 were involved into the study. Participants’ general characteristics and dietary habits were asked and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), quality of life (QOL) scale, Symptom Severity Score (SSS), Visual Analog Scale (VAS) and Bristol Stool Scale (BSS) evaluations were done both at the beginning and at the end of study. Also, participants body composition analyse and height, body weight, waist-hip measurements and food consumption records were taken. Subjects were randomized into 3 groups each had 15 participants according to medical nutrition therapies namely, constipation, gluten-free constipation and Low-FODMAPs constipation. Participants medical nutrition therapy were applied for 4 weeks. Subjects’ body weight, body mass index, waist-hip measurements and body fat ratio values were decreased at the end of the study in comparison to the beginning (p0.05). QOL scale scores differed significantly only in subjects with gluten-free constipation diet group(p<0.05). The most efficient medical nutrition therapy was determined as FODMAPs constipation diet according to SSS score (p<0.05). In VAS evaluation, significant difference between groups was only seen in the improvement of defecation (p<0.05). Gluten-free constipation diet was found as the most effective diet in the evaluation of BSS (p<0.05). Although the best medical nutrition therapy was seen as Low-FODMAPs constipation diet on treatment for relieving the severity of symptoms of IBS-C, further studies are needed for efficiency of Low-FODMAPs diet and alternative diet therapies on symptoms.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix KISALTMALAR xii ŞEKİLLER DİZİNİ xiii TABLOLAR DİZİNİ xiv 1. GİRİŞ 1 1.1. Amaç ve Varsayım 2 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1. İBS Tanımı 3 2.2. İBS Epidemiyolojisi 4 2.3. İBS Klinik Belirtileri 5 2.4. İBS Patofizyolojisi 6 2.5. İBS Tanı Kriterleri 7 2.6. İBS Sınıflandırılması 11 2.7. İBS Tedavisi 11 2.7.1. Farmakolojik Tedavi 12 2.7.2. Tıbbi Beslenme Tedavisi 12 3. BİREYLER VE YÖNTEM 18 3.1. Araştırmanın Yeri, Zamanı ve Örneklemi 18 3.2. Araştırmanın Genel Planı 19 3.3. Verilerin Toplanması ve Değerlendirilmesi 21 3.3.1. Anket Formu 21 3.3.3. Besin Tüketim Kaydı 22 3.3.4. Besin Tüketim Sıklığı 22 3.3.5. Hastane Depresyon Ölçeği 23 3.3.6. Semptom Şiddet Skoru Ölçeği 24 3.3.7. Yaşam Kalitesi Ölçeği 24 3.3.8. Visual Analog Skala 24 3.3.9. Bristol Dışkılama Skalası 24 3.3.10. Tıbbi Beslenme Tedavisi İçin Kullanılan Diyetler 25 4. BULGULAR 27 4.1. Bireylerin Genel Özellikleri 27 4.2. Bireylerin beslenme alışkanlıkları 32 4.3. Bireylerin fiziksel aktivite durumları 36 4.4. Bireylerin Vücut Bileşimi ve Antropometrik Ölçümleri 37 4.5. Bireylerin Hastane Depresyon ve Anksiyete Ölçeği Değerlendirmesi 39 4.6. Bireylerin Semptom Şiddet Skoru ve Yaşam Kalitesi Ölçeği Değerlendirmesi 39 4.7. Bireylerin Visual Analog Skala (VAS) bulgularının değerlendirilmesi 40 4.8. Bireylerin Bristol Dışkılama Skalası Değerlendirmesi 42 4.9. Bireylerin besin tüketim kayıtlarının değerlendirilmesi 48 4.10. Bireylerin besin tüketim sıklığının değerlendirilmesi 59 5. TARTIŞMA 62 5.1. Bireylerin Genel Özellikleri 62 5.2. Bireylerin Vücut Bileşimleri ve Antropometrik Ölçümleri 64 5.3. Bireylerin Beslenme Alışkanlıkları ve Besin Tüketim Kayıtlarının Değerlendirilmesi 65 5.4. Bireylerin Anksiyete ve Depresyon Durumu Değerlendirmesi 69 5.5. Bireylerin İBS Semptomlarının Değerlendirilmesi 70 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 74 6.1. Sonuçlar 74 6.2. Öneriler 78 7. KAYNAKLAR 80 8. EKLER 102 EK 1: Etik Kurul Onayı EK 2: Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu EK 3: Bireylerin Genel Özellikleri Anket Formu EK 4: Besin Tüketim Kaydı Formu EK 5: Besin Tüketim Sıklığı Formu EK 6: Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği EK 7: İrritabl Bağırsak Sendromu Semptom Şiddet Skoru Ölçeği EK 8: İrritabl Bağırsak Sendromu Yaşam Kalitesi Ölçeği EK 9: İrritabl Bağırsak Sendromu Visual Analog Skala EK 10: Bristol Dışkılama Skalası EK 11: Konstipasyon diyeti listesi EK 12: Glutensiz konstipasyon diyeti listesi EK 13: FODMAP konstipasyon diyeti listesi EK 14: HADÖ İlk ve Son Görüşme Kayıtlarının Gruplara Göre Değerlendirilmesi EK 15: Orjinallik Raporu 9. ÖZGEÇMİŞBu randomize kontrollü müdahale çalışmasının amacı konstipasyon baskın irritable bağırsak sendromu (İBS-K) olan hastalarda farklı diyet türlerinin semptomları gidermede etkisinin incelenmesidir. Çalışmaya İBS-K tanısı almış 18-64 yaş arasında 45 birey dâhil edilmiştir. Bireylerin genel özellikleri ve beslenme alışkanlıkları sorgulanarak çalışmanın başlangıç ve sonunda Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Yaşam Kalitesi Ölçeği, Semptom Şiddet Skoru, Visual Analog Skala ve Bristol Dışkılama Skalası uygulanmıştır. Ayrıca boy, vücut ağırlığı, bel ve kalça ölçümleri alınarak vücut kompozisyonu analizi yapılmış ve besin tüketim kayıtları tutulmuştur. Bireyler konstipasyon diyeti grubu, glutensiz konstipasyon diyeti grubu ve FODMAP konstipasyon diyeti grubu olmak üzere her grupta 15 kişi olacak şekilde randomize edilmiştir. Verilen tıbbi beslenme tedavisi 4 hafta süreyle uygulanmıştır. Bireylerin çalışmanın sonundaki vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, bel-kalça ölçümleri ve vücut yağ oranı değerleri çalışmanın başlangıcına göre azalmıştır (p0,05). Yaşam kalitesi ölçeği skoru sadece glutensiz konstipasyon diyeti uygulayan bireylerde anlamlı bir şekilde artmıştır (p<0,05). Semptom şiddet skoru değerlendirmesinde en etkili diyet türünün FODMAP konstipasyon diyeti olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Visual analog skalada tüm diyet türlerinin etki ettiği tek ortak parametre kabızlığın giderilmesi olmuştur (p<0,05). Bristol dışkılama skalasında en etkili diyetin glutensiz konstipasyon olduğu bulunmuştur (p