Maksiller Molar Dişlerin Vertikal Kontrolünde Kullanılan Transpalatal Arkın Dentofasiyal Yapılar Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi

AKTÜRK, A. Evaluation of the effects of maxillary molar vertical control with transpalatal arch on dentofacial structure. Hacettepe University, Faculty of Denstry, Speciality Thesis in Orthodontics Programme, Ankara, 2016. The aim of the present study is to evaluate the effects of the transpalatal arch, which is used for maxillary molar vertical control, on dentofacial structure to compare untreated control group and prepubertal patients with Angle Class 1, hyperdivergency. For this purpose, 15 patients with a mean age of 9,85±0,99 years underwent transpalatal arch application. The transpalatal arch was 6 mm away from the palatinal mucosa and include an acrilic button on the Coffin loop. The control group consisted 13 patients with mean age 9,30±0,92 years who had been followed for dentition and growth without any orthodontic treatment. Each subject’s digital lateral cephalometric, panoramic and hand-wrist radioraphs and dental study casts were obtained before and after treatment period. In addition to these records, tongue pressure measurements during swallowing were performed before treatment and at the end of treatment in treatment group. Independent sample T test was used to evaluate intergroup differences and paired sample T test was used to evaluate intragroup diffrences. Cephalometric evalution showed that, maxillary and mandibulary skeletal parameters did not reveal a difference between two groups. Comparing to control group, in treatment group overbite increases significantly was observed. Maxillary molar eruption was restricted and intrusion of maxillary molar with functional forces was occured. The transpalatal arch was an effective appliance for restricting vertical dimension increase. Tongue pressure on transpalatal arch while swallowing is adequate for maxillary molar vertical control.İÇİNDEKİLER Sayfa No ONAY iii TEŞEKKÜR iv ÖZET v ABSTRACT vi İÇİNDEKİLER vii SİMGELER VE KISALTMALAR x ŞEKİLLER xi RESİMLER xii TABLOLAR xiii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1. Vertikal Yön Anomalileri 3 2.2. Vertikal Yön Anomalilerinin Etiyolojileri 5 2.2.1. Genetik Faktörler 5 2.2.2. Çevresel Faktörler 7 2.3. Artmış Vertikal Paterne Sahip Bireylerde Tedavi Seçenekleri 10 2.4. Transpalatal Ark 16 2.5. Yutkunma Basıncı 21 2.6. Yutkunma Basıncı Ölçüm Yöntemleri 24 2.7. Transpalatal Arkın Vertikal Kontrol Amaçlı Kullanımı 24 3. BİREYLER VE YÖNTEM 30 3.1. Bireyler 30 3.2. Bireylerden Alınan Kayıtlar 32 3.3. Lateral Sefalometrik Film Analizi 34 3.3.1. Lateral Sefalometrik Film Analizinde Kullanılan Noktalar 34 3.3.2. Maksillaya ait İskeletsel Ölçümler 37 3.3.3. Mandibulaya Ait İskeletsel Ölçümler 38 3.3.4. Maksillomandibuler İskeletsel Ve Dentoalveolar İlişkiye Ait Ölçümler 39 3.3.5. Maksiller Dentoalveoler Ölçümler 40 3.3.6. Mandibuler Dentoalveoler Ölçümler 41 3.3.7. Yüzün Büyüme Yönü ile İlgili Ölçümler 42 3.3.8. Yumuşak doku ölçümleri 43 3.4. Tedavi Protokolü 44 3.5. Yutkunma Basınç Ölçümleri 46 3.6. İstatistiksel Analiz 51 4. BULGULAR 53 4.1. Tanımlayıcı Bulgular 53 4.2. Lateral Sefalometrik Film Bulguları 54 4.2.1. Maksillaya Ait İskeletsel Ölçümler ile İlgili Bulgular 54 4.2.2. Mandibulaya Ait İskeletsel Ölçümler ile İlgili Bulgular 55 4.2.3. Maksillomandibuler İlişkiye Ait Ölçümler ile İlgili Bulgular 57 4.2.4. Maksiller Dentoalveoler Ölçümler ile İlgili Bulgular 59 4.2.5. Mandibuler Dentoalveoler Ölçümler İle İlgili Bulgular 61 4.2.6. Vertikal Yön Değerlendirmesine Ait Ölçümler ile İlgili Bulgular 63 4.2.7. Yumuşak Doku Sefalometrik Ölçümleri ile İlgili Bulgular 66 4.2.8. Yutkunma Basınç Ölçümleri ile İlgili Bulgular 68 5. TARTIŞMA 69 5.1. Çalışmanın Amacı 69 5.2. Bireyler ve Yöntem 71 5.3. Bulgular 76 5.3.1. Maksiller ve Mandibuler İskeletsel Ölçümlere Ait Bulgular 76 5.3.2. Maksillomandibuler İlişkilere Ait Bulgular 77 5.3.3. Maksiller ve Mandibuler Dentoalveoler Ölçümlere Ait Bulgular 78 5.3.4. Vertikal Yön Değerlendirmesine Ait Bulgular 81 5.3.5. Yumuşak Doku Ölçümleri İlgili Bulgular 83 5.3.6. Yutkunma Basınç Ölçüm Bulguları 84 6. SONUÇLAR 86 KAYNAKLAR EKLER Ek 1. Etik Kurul Kararı Ek 2. Araştırma Amaçlı Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu Ek 3. Araştırma Amaçlı Çocuk Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu AKTÜRK, A. Maksiller molar dişlerin vertikal kontrolünde kullanılan transpalatal arkın dentofasiyal yapılar üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara, 2016. Bu çalışmadaki amacımız henüz büyüme atılımına girmemiş, Angle Sınıf I, hiperdiverjan bireylerde maksiller molarların vertikal kontrolünü sağlamak amacıyla kullanılan transpalatal arkın dentofasiyal sisteme olan etkisini tedavi edilmemiş kontrol grubuyla karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir. Bu amaçla tedavi grubunda yer alan, ortalama yaşları 9,85±0,99 yıl olan 15 bireye palatinadan 6 mm uzaklıkta Coffin loop kısmı akril ile buton haline dönüştürülen transpalatal arklar uygulanmıştır. Büyüme, gelişim ve dentisyon takibi yapılan, herhangi bir ortodontik girişimde bulunulmamış, rutin ortodontik kayıtları eksiksiz, ortalama yaşları 9,30±0,92 yıl olan 13 bireye ait veriler de kontrol grubunu oluşturmuştur. Tedavi ve kontrol süreleri öncesi ve sonrasında lateral sefalometrik, panoramik ve el-bilek radyografları, dental model kayıtları alınmıştır. Bunlara ek olarak tedavi grubunda yer alan bireylerden tedavi öncesi ve sonrasında yutkunma basınç ölçümleri yapılmıştır. Grup içi gözlenen farklılığın değerlendirilmesinde bağımlı örneklem t testi, gruplar arasındaki farklılığın incelenmesinde ise bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Çalışmamızda; sefalometrik değerlendirme sonucunda iki grup arasında maksiller ve mandibuler iskeletsel ölçümler açısından anlamlı fark bulunmamıştır. Overbite miktarında tedavi grubunda istatistiksel olarak anlamlı artış gözlenmiştir. Maksiller molarların erupsiyonunun kısıtlandığı, fonksiyonel kuvvetler ile intrüzyonunun sağlandığı ve transpalatal arkın vertikal boyut artışını kontrol etmede etkili olduğu görülmüştür. Dilin yutkunma sırasında transpalatal arklara uygulamış olduğu basıncın maksiller molarların vertikal kontrolü için yeterli olduğu belirlenmiştir