Kronik İnmeli Hastalarda Sanal Gerçeklik Eğitiminin İkili Görev Performansı, Denge ve Yürüme Üzerine Etkilerinin İncelenmesi

The aim of the study was to investigate the effects of virtual reality training in addition to robot assisted gait training on dual task performance, balance and gait in chronic stroke patients. The study included 30 chronic stroke patients aged between 40-65 (57,93±5,91) years, stage 3 and above according the Functional Ambulation Classification (FAC) and with a score of 24 or above from the Standardised Mini Mental State Examination (SMMSE). The demographic data of the patients were recorded and evaluations were made twice before and after treatment. The dual task performance and gait speed of the patients evaluated with 10 meter walk test in 3 conditions (single, cognitive dual task and motor dual task). Balance of patients was measured with Berg Balance Test. Patients’ fear of falling was assessed using the International Fall Efficacy Scale. For gait ability Funcitonal Gait Assesment, for mobility Rivermead Mobility Index and for daily living activities Functional Independence Measure was used. All patients received neurodevelopmental therapy for 30 minutes 5 days in a week for 6 weeks. Fifteen patients in the control group received 45 minutes of robot-assisted gait training in addition to neurodevelopmental therapy and 15 patients in the study group received virtual reality training in addition to robot assisted gait training and neurodevelopmental therapy for a total of 12 sessions, during 6 weeks and 2 days per week. In the study group, single and dual task gait speeds and cognitive dual task performance increased (p 0.05). The balance, mobility and independence levels of the patients in both groups increased after treatment (p <0.05). In conclusion, both applications were effective in the rehabilitation of stroke patients, but virtual reality training could support cognitive development and increase the success of treatment.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER ve KISALTMALAR xii ŞEKİLLER xiv TABLOLAR xv 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1. İnme 3 2.1.1. Tanım ve Epidemiyoloji 3 2.1.2. Risk Faktörleri 4 2.1.3. Etyoloji 6 2.1.4. Klinik Bulgular 6 2.2. İnme Sonrası Görülen Problemler 7 2.2.1. Kognitif Bozukluklar 7 2.2.2. Denge Bozuklukları ve Düşmeler 8 2.2.3. Yürüme ve Mobilite Problemleri 10 2.3. İnme Sonrası İyileşme 11 2.3.1. İyileşme Mekanizmaları 11 2.3.2. Plastisite ve Motor Öğrenme 12 2.3.3. Tedavi Yaklaşımları 13 2.4. İnme Rehabilitasyonunda Kullanılan Teknolojik Yaklaşımlar 14 2.4.1 Robot Yardımlı Yürüme Eğitimi (RYYE) 15 2.4.2. Sanal Gerçeklik Eğitimi 17 2.5. İkili Görev 19 2.5.1 İkili Görev Tanımı 19 2.5.2 İnmede İkili Görev Performansı 23 2.5.3 İkili Görev ve Sanal Gerçeklik İlişkisi 24 3. BİREYLER VE YÖNTEM 26 3.1. Bireyler 26 3.2. Yöntem 28 3.3. Değerlendirme Yöntemleri 29 3.3.1. Demografik Bilgiler 29 3.3.2. Kognitif Durum Değerlendirmesi 29 3.3.3. Ambulasyon Seviyesi Değerlendirmesi 29 3.3.4. İkili Görev Performansı ve Yürüme Hızı Değerlendirmesi 29 3.3.5. Denge Değerlendirmesi 31 3.3.6. Düşme Korkusu Değerlendirmesi 31 3.3.7. Yürüyüş Değerlendirmesi 32 3.3.8. Mobilite Değerlendirmesi 33 3.3.9. Günlük Yaşam Aktiviteleri Değerlendirmesi 33 3.4. Tedavi Yöntemleri 33 3.4.1. Robot Yardımlı Yürüme Eğitimi 33 3.4.2. Sanal Gerçeklik Eğitimi 35 3.4.3. Nörogelişimsel Tedavi 36 3.5. İstatistiksel Yöntem 37 4. BULGULAR 39 5. TARTIŞMA 48 6. SONUÇ ve ÖNERİLER 57 7. KAYNAKLAR 58 8. EKLER EK-1. Etik Kurul İzni EK-2. Standardize Mini Mental Test EK-3. Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması EK-4. Berg Denge Ölçeği EK-5. Uluslararası Düşme Etkinlik Ölçeği EK-6. Fonksiyonel Yürüme Değerlendirmesi EK-7. Rivermead Mobilite İndeksi EK-8. Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği EK-9. Orjinallik Ekran Çıktısı EK-10. Dijital Makbuz 9. ÖZGEÇMİŞBu çalışmada kronik inmeli hastalarda robot yardımlı yürüme eğitimine ek olarak uygulanan sanal gerçeklik eğitiminin ikili görev performansı, denge ve yürüme üzerine etkisinin incelenmesi amaçlandı. Çalışmaya 40-65 (57,93±5,91) yaş aralığında, Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması (FAS)’ na göre evre 3 ve üzerinde olan, Standardize Mini Mental Test (SMMT)’ ten 24 ve üzerinde puan alan 30 kronik inmeli hasta dahil edildi. Hastaların demografik bilgileri kaydedildi ve değerlendirmeler tedavi öncesi ve sonrası 2 kez yapıldı. Hastaların ikili görev performansı ve yürüme hızı tek, kognitif ek görevli ve motor ek görevli olmak üzere 3 koşulda uygulanan 10 Metre Yürüme Testi (10MYT), denge seviyesi Berg Denge Ölçeği (BDÖ), düşme korkusu Uluslararası Düşme Etkinlik Ölçeği (UDEÖ), yürüme becerisi Fonksiyonel Yürüme Değerlendirmesi (FYD), mobilite durumu Rivermead Mobilite İndeksi (RMİ), günlük yaşam aktiviteleri Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FBÖ) ile değerlendirildi. Tüm hastalar 6 hafta boyunca haftada 5 gün 30 dk nörogelişimsel tedavi aldı. Kontrol grubundaki 15 hasta 45 dk’lık robot yardımlı yürüme eğitimini ve çalışma grubundaki 15 hasta robot yardımlı yürüme eğitimine ek olarak sanal gerçeklik eğitimini haftada 2 gün 6 hafta süre ile nörogelişimsel tedaviye ek olarak toplam 12 seans aldı. Tedavi sonrasında çalışma grubunda tek ve çift görevli yürüyüş hızları ve kognitif ikili görev performansı artarken (p0,05). Her iki gruptaki hastaların denge, mobilite ve bağımsızlık seviyelerinin ise tedavi sonrasında arttığı görüldü (p