Serebral Palsili Çocuklarda Günlük Aktivite Performansına Yönelik Bilişsel Oryantasyon (Gapbo) Yaklaşımının Etkisi

The study was planned to investigate the effects of “Cognitive Orientation to daily Occupational Performance” (CO-OP) approach on children's occupational performance and satisfaction as well as functional status in children with Cerebral Palsy (CP) and to determine the level of satisfaction of families with this approach. In the study, 30 children with CP were randomized, 15 received routine neurodevelopmental therapy and the other 15 received additional CO-OP approach twice a week for 5 weeks. Occupational performance and satisfaction levels of the participants were evaluated with Canadian Occupational Performance Measure and functional status was evaluated with the Pediatric Evaluation of Disability Inventory and the first and last values were compared. In addition, the satisfaction levels of the families after the CO-OP application were determined by Visual Analogue Scale. As a result, performance (p=0.001) and satisfaction (p=0.001) and functional skills (p=0.001) of the CO-OP group improved, while the need for caregiver assistance (p=0.001) was reduced. In the last evaluations, performance (p=0.039) and functional skills total score (p=0.01) were increased in the control group, but no statistically significant difference was found in the satisfaction levels, functional skills sub-parameters and caregiver assistance of the children. In addition, the satisfaction levels of families towards the CO-OP approach were found to be high (9.80 ± 0.47). According to these findings, because of its positive effects, it is considered beneficial to include CO-OP approach in the routine treatment of children with CP. Despite these, further studies are needed in terms of long-term effects of CO-OP approach.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN SAYFASI v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER ve KISALTMALAR xii ŞEKİLLER xiii TABLOLAR xiv 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. Serebral Palsi 4 2.1.1. Tanımı 4 2.1.2. Epidemiyolojisi 4 2.1.3. Etiyolojisi 4 2.1.4. Sınıflandırma 5 2.1.5. Klinik Bulgular 6 2.2. Serebral Palsili Çocuklar İçin Kullanılan Müdahele Yöntemleri 6 2.3.Günlük Aktivite Performansına Yönelik Bilişsel Oryantasyon Yaklaşımı (GAPBO) 8 2.4.Günlük Aktivite Performansına Yönelik Bilişsel Oryantasyon Yaklaşımı’nın Ergoterapi Yaklaşımları Arasındaki Yeri 11 2.5. Günlük Aktivite Performansına Yönelik Bilişsel Oryantasyon Yaklaşımı ve Serebral Palsi 12 3. BİREYLER ve YÖNTEM 15 3.1. Bireyler 15 3.2. Yöntem 16 3.2.1. Sosyodemografik Özellikler 18 3.2.2. Kaba Motor Fonksiyon Sınıflaması Sistemi (KMFSS) 18 3.2.3.El Becerileri Sınıflandırma Sistemi (EBSS) 19 3.2.4. Aktivite Günlüğü 19 3.2.5. Kanada Aktivite Performans Ölçeği (KAPÖ) 20 3.2.6. Pediatrik Özürlülük Değerlendirme Envanteri (PÖDE) 21 3.2.7. Görsel Analog Skala (GAS) 21 3.3. Günlük Aktivite Performansına Yönelik Bilişsel Oryantasyon Yaklaşımı (GAPBO) 22 3.4. İstatistiksel Analiz 26 4. BULGULAR 27 4.1. Bireylere İlişkin Genel Özellikler 27 4.2. Bireylerin Aktivite Performans ve Memnuniyet Düzeyleri 29 4.3. Bireylerin Pediatrik Özürlülük Değerlendirme Envanterine İlişkin Bulguları 32 4.4. GAPBO Grubundaki Ebeveynlerin Müdahele Sonrası Memnuniyet Düzeyleri 35 5. TARTIŞMA 36 6. SONUÇ ve ÖNERİLER 45 7. KAYNAKLAR 47 8. EKLER 56 EK-1: Tez Çalışması İle İlgili Etik Kurul İzinleri EK- 2: Tez Çalışması Orijinallik Raporu EK -3: Dijital Makbuz EK- 4: Onam Formları EK- 5: Sosyodemografik Bilgi Formu EK- 6: Kaba Motor Fonksiyon Sınıflama Sistemi EK- 7: El Becerileri Sınıflandırma Sistemi EK- 8: Aktivite Günlüğü EK- 9: Kanada Aktivite Performans Ölçümü EK- 10: Pediatrik Özürlülük Değerlendirme Envanteri EK- 11: Görsel Analog Skala 9. ÖZGEÇMİŞ Çalışmamız Serebral Palsili (SP) çocuklarda “Günlük Aktivite Performansına yönelik Bilişsel Oryantasyon” (GAPBO) yaklaşımının çocukların aktivite performansı ve memnuniyeti, ayrıca fonksiyonel durumları üzerine etkilerini incelemek ve ailelerin bu yaklaşımdan duydukları memnuniyet düzeylerini belirlemek amacıyla planlanmıştır. 30 SP’li çocuğun dâhil edildiği çalışmada, randomize olarak 15’i rutin nörogelişimsel tedavi alırken, diğer 15’ine ise ek olarak GAPBO yaklaşımı haftada 2 kez 5 hafta boyunca uygulanmıştır. Katılımcıların aktivite performans ve memnuniyet düzeyleri Kanada Aktivite Performans Ölçümüyle, fonksiyonel durumları Pediatrik Özürlülük Değerlendirme Envanteri ile değerlendirilmiş olup ilk ve son değerleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca, GAPBO uygulaması sonrası ailelerin memnuniyet düzeyleri Görsel Analog Skala ile belirlenmiştir. Sonuç olarak, GAPBO grubunun aktivite performans (p=0,001) ve memnuniyet (p=0,001) düzeylerinde ve çocukların fonksiyonel becerilerinde (p=0,001) iyileşme görülürken, bakım veren yardımına duyulan ihtiyaç düzeyinde (p=0,001) ise azalma tespit edilmiştir. Son değerlendirmelere bakıldığında kontrol grubunda aktivite performansı (p=0,039) ve fonksiyonel beceriler toplam puanında (p=0,01) artış görülürken, çocukların aktivite memnuniyet düzeyi, fonksiyonel beceriler alt parametreleri ve bakım veren yardımında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır. Ayrıca, ailelerin GAPBO yaklaşımına karşı memnuniyet düzeylerinin yüksek olduğu saptanmıştır (9.80 ± 0.47). Bu bulgular doğrultusunda, GAPBO’nun olumlu etkileri nedeniyle, SP’li çocukların rutin tedavisine dâhil edilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir. Buna rağmen, GAPBO yaklaşımının uzun dönem takibinin yapıldığı ileri çalışmalara ihtiyaç vardır