İlkokul Bir, İki ve Üçüncü Sınıfa Devam Eden Koklear İmplant Kullanıcısı Çocukların Akademik ve Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi

İkiz, M., Evaluation of the Academic and Social Skills of Children with Cochlear Implants at First, Second and Third Grades in Primary School. Hacettepe University Institute of Health Sciences, M.D. Thesis in Audiology and Speech Pathology, Ankara, 2018. In our study, the social skills, academic competence and problem behaviors of children with cochlear implants in primary school first, second and third grade were compared with their normal peers and the relationships between social skills, academic competence, problem behaviors and language skills were investigated. For this purpose, 32 cochlear implanted (research group) and 160 healthy classmates (control group) were included. In this study, Social Skills Rating System (SSRS) Inventory Teacher version, standardized to Turkish by Sucuoğlu and Özokçu (2005), applied by teachers of children. Also, receptive and expressive language skills of cochlear implanted children assessed with TİFALDİ inventory. As a result of statistical analysis, significant differences were found in favor of the control group between the SSRS subscales of the study group and the control group. The study group was divided into two groups as early (before 2 years) and late (after 2 years) implants, and when SSRS subscale scores of 3 groups were statistically compared, the difference between the study group and the control group was found as late cochlear implant group. In the analysis of the correlation between TİFALDİ Receptive Language, Expressive Language subtests and SSRS subscales of the study group, a significant positive correlation was found between the scores of the Receptive Language Subtest and the Academic Competence subscale while a significant positive correlations were found between the scores of the Expression Language Subtests and Social Skills and Academic Competence Subscales. It was also found that the scores of SSRS subscales showed significant correlations among themselves.İÇİNDEKİLER Sayfa ONAY iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER VE KISALTMALAR xi TABLOLAR DİZİNİ xii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1 Akademik Yeterlilik 3 2.1.1 Akademik Yeterliliğin Cinsiyet İle İlişkisi 3 2.2 Sosyal Beceri 4 2.2.1 Sosyal Beceri Yetersizliği 6 2.2.2 Sosyal Beceriler ile Cinsiyet Arasındaki İlişki 7 2.3. Akademik Yeterlilik ve Sosyal Beceri Arasındaki İlişki 8 2.3.1 Akademik Yeterlilik ve Sosyal Beceri Arasındaki İlişkiyi Açıklayan Teorik Varsayımlar 9 2.3.2 Akademik Yeterlilik ve Sosyal Beceri Arasındaki İlişkiyi Açıklayan Deneysel Sonuçlar 10 2.4 İşitme Kayıplı Bireylerde Akademik Yeterlilik 11 2.5 İşitme Kayıplı Bireylerde Sosyal Beceri 12 2.6. Dil Becerileri ile Akademik Yeterlilik ve Sosyal Beceri Arasındaki İlişki 13 2.7. İşitme Kayıplı Bireylerde Davranış Problemleri 14 2.8. Koklear İmplant ve Etkileri 15 2.8.1 Koklear İmplantın Akademik Yeterlilik Üzerine Etkisi 17 2.8.2 Koklear İmplantın Sosyal Beceriler Üzerine Etkisi 18 2.9.Kaynaştırma Sınıfları ve İşitme Engelliler 20 2.9.1 İyi Bir Kaynaştırma Eğitimi Nasıl Olmalıdır? 20 3. BİREYLER VE YÖNTEM 23 3.1 Bireyler 23 3.1.1 Çalışma Grubu 23 3.1.2 Kontrol Grubu 24 3.2 Veri Toplama Araçları 24 3.2.1 Sosyal Beceri Derecelendirme Sistemi (SBDS) 24 3.2.2. Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ) 26 3.3. Veri Toplama Yöntemi 26 3.4. İstatistiksel Yöntem 27 4. BULGULAR 29 4.1. Örneklem Grubunun Özelliklerine Ait Tanımlayıcı İstatistikler 29 4.2. Çalışma Grubunun Özelliklerine Ait Tanımlayıcı İstatistikler 32 4.3 TİFALDİ Bulguları 35 4.4 Sosyal Becerileri Derecelendirme Sistemi (SBDS) Bulguları 37 4.5 SBDS İç Tutarlılık Testi Bulguları 40 4.6 SBDS Bulgularının Gruplar Arası Karşılaştırılması 41 4.7 SBDS ile TİFALDİ Skorları Arasındaki Korelasyon Bulguları 50 4.8. TİFALDİ Skorlarının Karşılaştırılması 53 5. TARTIŞMA 57 6. SONUÇ ve ÖNERİLER 67 7. KAYNAKLAR 72 8. EKLER Ek-1 Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu İzni Ek-2 TİFALDİ Alıcı Dil Kayıt Formu Ek-3 TİFALDİ İfade Edici Dil Kayıt Formu Ek-4 Sosyal Beceri Derecelendirme Sistemi Formu 9. ÖZGEÇMİŞİkiz, M. İlkokul Bir, İki ve Üçüncü Sınıfa Devam Eden Koklear İmplant Kullanıcısı Çocukların Akademik ve Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018. Çalışmamızda, ilkokul bir, iki ve üçüncü sınıfa devam eden koklear implant kullanıcısı çocukların sosyal beceri, akademik yeterlilik ve problem davranışları normal akranlarıyla karşılaştırılmış, ayrıca dil becerileriyle aralarındaki ilişkiyi araştırılmıştır. Bu amaçla çalışmaya 32 koklear implant kullanıcısı çocuk (çalışma grubu) ile bu çocukların 160 sağlıklı sınıf arkadaşı (kontrol grubu) dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan her bir çocuk için, 2005 yılında Sucuoğlu ve Özokçu tarafından Türkçeleştirilip geçerlik güvenirliği yapılan ve sosyal beceri, akademik yeterlilik, problem davranış alt ölçeklerinden oluşan Sosyal Beceri Derecelendirme Sistemi (SBDS) öğretmeni tarafından uygulanmıştır (1). Koklear implant kullanan çocuklara ayrıca TİFALDİ ölçeği ile alıcı ve ifade edici dil değerlendirmesi yapılmıştır. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda; çalışma grubu ile kontrol grubunun SBDS alt ölçekleri arasında kontrol grubunun lehine anlamlı fark bulunmuştur. Çalışma grubu, erken dönem (2 yaş öncesi) ve geç dönem (2 yaş sonrası) implant olanlar olacak şekilde 2’ye ayrılarak kontrol grubuyla beraber SBDS alt ölçekleri puanları arasında 3’lü istatistiksel karşılaştırma yapıldığında çalışma grubu ile kontrol grubu arasındaki farkı geç dönemde koklear implant olan grubun oluşturduğu görülmüştür. Çalışma grubunda yapılan, TİFALDİ Alıcı Dil ve İfade Edici Alt Testleri ile SBDS alt ölçekleri arasındaki korelasyon analizlerinde; Alıcı Dil Alt Testi puanları ile akademik yeterlilik alt ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon elde edilirken, İfade Edici Dil Alt Testi puanları ile sosyal beceri ve akademik yeterlilik alt ölçekleri arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon elde edilmiştir. Ayrıca SBDS alt ölçekleri puanlarının kendi aralarında da anlamlı korelasyonlar gösterdiği elde edilmiştir