Türkı̇ye Tarım Sektöründe Parametrı̇k Olmayan Etkı̇nlı̇k ve Elastı̇klı̇k Ölçümü

Agricultural efficiency plays a fundamental role to increase agricultural productivity and efficient allocation of resources in the economy. In this direction, studies on the measurement of agricultural efficiency all over the world use a wide variety of methodologies with different concepts and measurement approaches. Data Envelopment Analysis (DEA), one of the most important techniques of the Operational Research, is frequently used in order to be able to carry out agricultural production efficiently in agricultural efficiency studies, performance evaluations of agricultural products and agricultural policies for the future. In this study, three main DEA-based techniques were analyzed with using crop production statistics which is published by Turkish Statistical Institute (TSI) with the most current data between the years 2010-2016 in Turkey’s agricultural sector. The crops produced in Turkey’s agricultural sector analyzed with efficiency analysis, the efficiency changes in the years under evaluation and partial elasticity measurement of created scenarios with different inputs and outputs. Partial elasticity measurement models on the DEA efficient frontier were applied for the first time in the agricultural sector. It was aimed to provide a macro perspective on Turkish agriculture sector with the results obtained.Tarım etkinliği, tarımsal verimlilik artışı ve ekonomideki kaynakların etkin bir şekilde tahsis edilebilmesi açısından temel bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda, tüm dünyada tarımsal etkinliğin ölçülmesi konusundaki çalışmalarda farklı kavram ve ölçüm yaklaşımlarına sahip çok çeşitli metodolojiler kullanılmaktadır. Tarımsal etkinlik çalışmalarında tarımsal üretimin etkin bir şekilde yapılabilmesi, üretilen tarım ürünlerinin performans değerlendirmeleri ve geleceğe yönelik tarımsal politikaların geliştirilebilmesi adına Yöneylem Araştırması’nın önemli tekniklerinden biri olan Veri Zarflama Analizi’ne (VZA) sıklıkla başvurulmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı Bitkisel Ürün Denge Tabloları’ndan sağlanan en güncel veriler ile 2010-2016 yılları arasında Türkiye tarımında üretimi yapılan bitkisel ürünler için VZA tabanlı üç temel analiz gerçekleştirilmiştir. Türkiye tarım sektöründe üretilen bitkisel ürünlerin etkinlik ölçümleri, değerlendirilen yıllar içerisindeki etkinlik değişimleri ve farklı girdi ve çıktılarla oluşturulan senaryolar ile parçalı elastiklik ölçümü analizleri gerçekleştirilmiştir. VZA etkinlik sınırı üzerinde parçalı elastiklik ölçümü modelleri, tarım sektöründe ilk kez uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar ile Türk tarım sektörü üzerinde makro boyutta bir bakış açısı sağlanması amaçlanmıştır