Kapılar, Mahremiyet ve Kamusallık: Erken Modern Dönemde İstanbul’un Mekânsal Yapısı (XVII-XVIII. Yüzyıllar)

The aim of present dissertation is to develop new concepts for the study of the relation between urban space and public sphere in Istanbul during XVIIth-XVIIIth centuries. To this end, we intended to benefit from the conceptual repertory of the historical sources from the period in question. Initially, we focused on the question how to understand various spaces and space fragments as part of the city s topography. Following this, the ways spaces are conceptualized in the language of the historical resources were analyzed. Eventually, we argued that instead of the dichotomy of private-public, concepts of kapu (household), bâb (door) and mahremiyet (privacy) can be used for a better understanding of spatial structure. It is our contention that these concepts enable us to understand the transitory and diverse character of spaces.Bu tezin amacı, XVII-XVIII. yüzyıllar İstanbul unda kamusallığın şehir mekânıyla ilişkisinin incelenmesine yönelik yeni kavramlar geliştirmektir. Bu amaçla, incelenen döneme ilişkin tarihî kaynakların araştırmacıya sunduğu kavramsal dağarcıktan yararlanılması hedeflenmiştir. Farklı türdeki kaynaklardan hareketle önce şehrin topografyası içinde çeşitli mekânların ve mekân parçalarının nasıl anlaşılması gerektiği sorusuna odaklanılmıştır. Daha sonra kaynakların dilinde mekânların nasıl kavramsallaştırıldığına bakılmıştır. Sonuç olarak mekânsal yapının anlaşılması için özel-kamusal ikili karşıtlığı yerine kapu, bâb ve mahremiyet kavramlarının kullanılabileceği iddia edilmektedir. Bu kavramlar, özel-kamusal karşıtlığının ima ettiği keskin ayrım yerine mekânsal geçişlilik ve çeşitliliğin anlaşılmasını sağlamaktadır