Kaynaştırma Öğrencisi Bulunan Sınıflarda Rasyonel Duygucu Eğitimin Diğer Öğrencilerin, Rasyonel Düşünme, Öznel İyi Oluş, Öz Yeterlilik ve Sosyal Kabul Düzeyine Etkisi

This research aimed to evaluate the effect of Rational Emotive Education upon the increase of rational thinking, subjective well-being, self-efficacy, and social acceptance level of the healthy students in the mainstream classes, which involved students with special educational needs and disabilities. Within this research, quasi-experimental design and nonequivalent control group was used. It was conducted between October 25, 2017 and January 17, 2018 at two lower secondary schools located in Yenimahalle district of Ankara province. Research sample consisted of 212 students, with 8 mainstreamed pupils with disabilities in the control and intervention groups. “Socio-Demographic Form", "The Irrational Beliefs Scale for Adolescents", "Adolescent Subjective Well-Being Scale", "General Self-Efficacy Scale", and "Social Acceptance Scale" were utilized in data collection.Following the Rational Emotive Education delivered, it was identified that there was a decrease in the level of irrational beliefs, and an increase in the subjective well-being, self-efficacy and social acceptance levels of the intervention group students when compared with control group students (p<.001).In the result of "Social Validity Questionnaire" conducted with the parents of the mainstreamed students with disabilities to assess social validity and the effect of the method used within this research on these students, it was found that students with disabilities were positively influenced by the Rational Emotive Education.The findings of this study support the current literature related to Rational Emotive Education employed as a universal and humanistic approach in Turkey and in the world. In this line, it can be said that Rational Emotive Education is a method that can be used in school health nursing with the aim of increasing acceptance and eliminating social-emotional problems of mainstreamed students with disabilities or impairments, and creating a positive class atmosphere for all students.It is recommended that Rational Emotive Education be carried out to contribute to developing positive mental health in adolescents; solving daily life problems among peers; increasing motivation and satisfaction of life, and the individual developinga philosophy of rational life toward himself/herself and the world.TUBİTAK 2211-A Yurtiçi Doktora Burs Programı tarafından desteklenmiştir.ONAY SAYFASI İİİ YAYINLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI İV ETİK BEYAN V TEŞEKKÜR Vİ ÖZET Vİİ ABSTRACT Vİİİ İÇİNDEKİLER İX SİMGELER VE KISALTMALAR Xİ TABLOLAR Xİİ 1.GİRİŞ 1 1.1. PROBLEMİN TANIMI VE ÖNEMİ 1 1.2.ARAŞTIRMANIN AMACI 9 1.3. ARAŞTIRMANIN HİPOTEZLERİ 9 2. GENEL BİLGİLER 10 2.1. ADÖLESAN DÖNEM, SOSYAL BECERİ VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR 10 2.1.1. Sosyal Beceri 12 2.1.2. Sosyal Beceri Eksikliği 12 2.1.3. Sosyal Beceri Yetersizliği 13 2.1.4. Sosyal Beceri Eğitimi 13 2.2. KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİSİ VE SOSYAL KABULÜNE İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE 17 2.3. ÖZNEL İYİ OLUŞ (SUBJECTİVE WELL- BEİNG: 20 2.4. ÖZ YETERLİK 23 2.5. RASYONEL DUYGUCU DAVRANIŞÇI TERAPİ KURAMI 26 2.6. RASYONEL DUYGUCU EĞİTİM 30 2.6.1. RASYONEL DUYGUCU EĞİTİMİN TEMEL KAVRAMLARI 31 2.6.2. RASYONEL DUYGUCU EĞİTİM ÇOCUK VE ADÖLESANLARDA NİÇİN KULLANILMALIDIR? 35 2.6.3. RDE UYGULAMALARI 41 2.6.4. RDE SINIF İÇİNDE NASIL KULLANILIR? 42 2.6.5. RDE’NİN HEMŞİRELİKTE KULLANILMASININ ÖNEMİ 43 3. GEREÇ VE YÖNTEM 45 3.1. ARAŞTIRMANIN ŞEKLİ 45 3.2. ARAŞTIRMANIN YAPILDIĞI YER VE ÖZELLİKLERİ 45 3.3. ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ 45 3.4. VERİLERİN TOPLANMASI 48 3.4.1. Veri Toplama Formları 48 3.4.1.1. Sosyodemografik veri formu 48 3.4.1.2. Ergenler için Mantıkdışı İnançlar Ölçeği (EMİÖ) 48 3.4.1.3. Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği (EÖİÖ) 49 3.4.1.4. Genel Öz Yeterlik Ölçeği (GÖYÖ) 49 3.4.1.5. Sosyal Kabul Ölçeği (SKÖ) 50 3.4.1.6. Sosyal Geçerlik Anketi 51 3.4.2. Araştırmanın Etik Yönü 53 3.4.3. Veri Toplama Formlarının Uygulanması 53 3.4.4. Müdahalenin Uygulanması 54 3.4.4.1. Rasyonel Duygucu Eğitim Programının Uygulanması 56 3.4.4.2. Müdahale Grubuna Uygulanan Rasyonel Duygucu Eğitimin İçeriği 57 3.5. VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 61 4. BULGULAR 65 5. TARTIŞMA 75 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 86 6.1. Araştırmanın Sınırlılıkları 87 7. KAYNAKLAR 88 8. EKLER 107 EK 1. ÖLÇEKLER ARASI İLİŞKİLERE YÖNELİK KORELASYON ANALİZİ BULGULARI EK.2. RASYONEL DUYGUCU EĞİTİM PROGRAMININ SOSYAL GEÇERLİLİĞİNE İLİŞKİN ANNELERİN GÖRÜŞLERİNE YÖNELİK BULGULAR EK 3. KURS KATILIM BELGESİ EK 4. H.Ü. ETİK KURUL BELGESİ EK 5. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI İZİN FORMU EK 6. ÖĞRENCİ ONAM FORMU-MÜDAHALE EK 7. VELİ ONAM FORMU-MÜDAHALE GRUBU EK 8. ÖĞRENCİ ONAM FORMU- KONTROL EK 9. ÖĞRENCİ ONAM FORMU-KONTROL EK 10. DEMOGRAFIK ÖZELLIKLER ANKET FORMU EK 11. ERGENLER İÇİN MANTIKDIŞI İNANÇLAR ÖLÇEĞİ EK 12. ÖZNEL İYİ OLUŞ ÖLÇEĞİ EK 13 SOSYAL KABUL ÖLÇEĞİ EK 14. SOSYAL GEÇERLİK ANKETİ EK 15. RASYONEL DUYGUCU EĞİTİM PROGRAMIBu araştırma, kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıflarda uygulanan Rasyonel Duygucu Eğitimin diğer öğrencilerin rasyonel düşünme, öznel iyi oluş, öz yeterlik ve sosyal kabul düzeyine etkisini değerlendirmek amacıyla benzer olmayan kontrol gruplu yarı deneysel araştırma türünde yapılmıştır. Araştırmanın uygulaması 25 Ekim 2017 – 17 Ocak 2018 tarihleri arasında Ankara, Yenimahalle İlçesinde bulunan iki ortaokulda yapılmıştır. Araştırma örneklemi 212 öğrenciden oluşmuş, müdahale ve kontrol grubunda 8’er kaynaştırma öğrencisi bulunmuştur. Araştırma verilerinin elde edilmesinde “Sosyodemografik Form”, “Ergenler için Mantıkdışı İnançlar Ölçeği”, “Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği, “Genel Öz Yeterlik Ölçeği” ve “Sosyal Kabul Ölçeği” kullanılmıştır. Rasyonel Duygucu Eğitim sonrası müdahale grubundaki öğrencilerde kontrol grubundaki öğrencilere göre rasyonel olmayan inanışlarda azalma, öznel iyi oluş, öz yeterlik ve sosyal kabul düzeylerinde artış saptanmıştır (p<.001). Araştırmada uygulanan yöntemin sosyal geçerliliği ve kaynaştırma öğrencilerine etkisini değerlendirmek amacıyla kaynaştırma öğrencisi ebeveynlerine uygulanan “Sosyal Geçerlilik” anketi değerlendirildiğinde, kaynaştırma öğrencilerinin Rasyonel Duygucu Eğitimden olumlu yönde etkilendikleri bulunmuştur. Bu araştırma bulguları, Türkiye’de ve dünyada evrensel ve hümanistik bir yaklaşım olarak uygulanmakta olan Rasyonel Duygucu Eğitime ilişkin literatür bulgularını desteklemektedir. Bu doğrultuda Rasyonel Duygucu Eğitimin engeli veya yetersizliği olan kaynaştırma öğrencilerinin kabulünü artırma, sosyal-duygusal sorunlarını giderme ve tüm öğrenciler için olumlu bir sınıf atmosferi oluşturma amacıyla okul sağlığı hemşireliğinde kullanılabilir bir yöntem olduğu söylenebilir. Rasyonel Duygucu Eğitimin adölesanlarda pozitif ruh sağlığını geliştirme, akranlar arasında günlük yaşam problemlerini çözebilme, motivasyon ve yaşam doyumunu artırmada bireyin kendisine ve dünyaya karşı rasyonel yaşam felsefesi geliştirmesine katkı sağlamada kullanılması önerilmektedir