Kolelitiazisli Hastaların Beslenme Durumları ve Bazı Biyokimyasal Bulguların Değerlendirilmesi

Yalcintas, EB. Analysis of Nutritional Status of Patients with Cholelithiasis and Some Biochemical Symptoms. Hacettepe University Institute of Health Sciences, Master of ScienceThesis in Dietetics Programme, Ankara, 2017. Cholelithiasis (gallbladder stones) is an issue that is of interest due to both its cost for the health care system and still unexplained etiology. The aim of this study is to define possible relations in gallbladder stone formation by evaluating anthropometric measurements, some biochemical findings and nutritional status of patients with cholelithiasis. This study was conducted with total 100 voluntary individuals between the ages of 20-65 who applied to Konya Eregli State Hospital, Department of General Surgery including 50 patients with cholelithiasis diagnosis (case; male:18, female:32) and 50 healthy individuals without cholelithiasis diagnosis (control; male:16, female:34).General information, nutrition status, physical activity levels of these individuals were recorded on a survey, their anthropometric measurements were made and their body mass index and waist / hip ratios were calculated.Average age of case group (male: 47.01 ± 4.17 years, female: 39.15 ± 4.23 years) was higher than that of control group (male, 30.53 ± 5.12 years, female, 32.51 ± 5.02 years) (p<0.05). Body mass index was average (male;29.7±3.5kg/m2, female;30.2±3.2kg/m2)in patient group and (male;27.1±3.4kg/m2, female;28.2±3.2kg/m2) in control group (p<0.05). Average waist circumference of patients in case group (male;97.6±15.8cm, female;103.2±15.1cm) was higher than that of control group (male;81.5±9.8cm, female;79.2±8.3cm)) (p<0.05). Total 52% of individuals in patient group and 32% of individuals in control group had sedentary or slightly active level of physical activity (p<0.05).Fasting blood sugar, total cholesterol and LDL cholesterol levels of individuals in case group were higher than that of control group (p<0.05). Significant linear relationship was found between dietary intake of energy (r=0.412, p<0.0001), percentage of fat (r=0.528, p<0.0001), and carbohydrate (g) (r=0.416, p<0.05) and formation of gallbladder stone (p<0.0001). Positive relationship was found with fat intake (g) (r=0.634, p<0.05) and negative relationship was found with dietary fiber intake. In this study, it was determined that the composition of the diet (energy, carbohydrate, % of carbohydrate, animal protein, fat,% of fat, fiber, soluble fiber, insoluble fiber, vitamins of B12 , magnesium), age, sex, BMI, blood sugar and blood lipids had an important effect on gallstone formation. In the prevention and treatment of cholelithiasis (gallbladder stone); healthy nutrition and diet therapy are important. Key Words: Cholelithiasis (gallbladder stone), nutrition, biochemical findings, anthropometric measurementsONAY SAYFASI YAYIMLAMA ve MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ETİK BEYAN SAYFASI TEŞEKKÜR ÖZET ABSTRACT İÇİNDEKİLER SİMGELER VE KISALTMALAR xi ŞEKİLLER TABLOLAR 1.GİRİŞ 1.1. Kuramsal Yaklaşımlar 1.2. Amaç ve Varsayım 2.GENEL BİLGİLER 2.1. Safra Kesesi Anatomisi 2.2. Fizyolojisi 2.3. Safra Kesesinde Depolanan Safranın Salınım Mekanizması 2.3.1. Safra İle Salınan Maddeler ve İşlevleri 2.4. Epidemiyolojisi 2.5. Safra Kesesi Taşı Oluşumunda Risk Faktörleri 2.5.1. Genetik, Yaş ve Cinsiyet 2.5.2. Obezite 2.5.3. Diyet 2.5.4. Seks Hormonları ve Gebelik 2.5.5. Diyabet 2.5.6. Hiperlipidemi 2.5.7. İleal Hastalıklar ve Rezeksiyon 2.5.8. Fiziksel Aktivite 2.5.9. Diğer Etmenler 2.6. Safra Kesesi Hastalıklarının Değerlendirilmesin Ultrasonografi Yöntemi 3. BİREYLER VE YÖNTEM 3.1. Araştırma Yeri, Zamanı ve Örneklem Seçimi 3.2. Araştırmanın Genel Planı 3.3. Verilerin Toplanması Değerlendirilmesi 3.3.1. Anket Formu ve Verilerin Toplanması 3.4. Verilerin İstatistiksel Olarak Değerlendirilmesi 4. BULGULAR 4.1. Bireylere İlişkin Genel Özelliklerin Değerlendirilmesi 4.2. Bireylerin Beslenme Alışkanlıklarına Göre Değerlendirilmesi 4.3. Bireylerin Antropometrik Ölçümlerine Göre Değerlendirilmesi 4.4. Bireylerin Biyokimyasal Bulgularına Göre Değerlendirilmesi 4.5. Bireylerin Fiziksel Aktivitelerine Göre Değerlendirilmesi 4.6. Bireylerin Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi 4.6.1. Besin Tüketim Sıklıklarının Değerlendirilmesi 4.6.2. Besin Tüketim Kayıtlarının Değerlendirilmesi 5. TARTIŞMA 5.1. Bireylere İlişkin Genel Özelliklerinin Değerlendirilmesi 5.2. Bireylerin Beslenme Alışkanlıklarına Göre Değerlendirilmesi 5.3. Bireylerin Antropometrik Ölçümlerine Göre Değerlendirilmesi 5.4. Bireylerin Biyokimyasal Bulgularına Göre Değerlendirilmesi 5.5. Bireylerin Fiziksel Aktivitelerine Göre Değerlendirilmesi 5.6. Bireylerin Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi 5.6.1. Besin Tüketim Sıklıklarının Değerlendirilmesi 5.6.2. Besin Tüketim Kayıtlarının Değerlendirilmesi 6. SONUÇLAR ve ÖNERİLER 7. KAYNAKLAR 8. EKLER EK- 1: Etik Kurul Onayı EK- 2: Araştırma Amaçlı Çalışma İçin Aydınlatılmış Onam Formu EK-3: Araştırmada Kullanılan Anket Formu 9. ÖZGEÇMİŞYalçıntaş, E.B. Kolelitiazisli Hastaların Beslenme Durumları ve Bazı Biyokimyasal Bulguların Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Diyetetik Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017. Kolelitiazis (safra kesesi taşı), gerek sağlık sistemine olan maliyeti, gerekse hala tam olarak açıklanamayan etiyolojisi nedeniyle ilgi çeken bir konudur. Bu çalışmanın amacı, kolelitiazisli hastaların antropometrik ölçümleri, bazı biyokimyasal bulguları ve beslenme durumlarının değerlendirilmesi ve safra kesesi taşı oluşumundaki muhtemel ilişkilerinin belirlenmesidir. Çalışma Konya Ereğli Devlet Hastanesi, Genel Cerrahi Bölümüne başvuran 20-65 yaş arasında kolelitiazis tanısı almış 50 kişi (vaka; erkek:18, kadın:32) ve kolelistiazis tanısı almamış 50 kişi (kontrol; erkek:16, kadın:34) olmak üzere toplam 100 gönüllü kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamındaki bireylerin genel bilgileri, besin tüketim durumları, fiziksel aktivite düzeyleri anket kağıdına kaydedilmiş, antropometrik ölçümleri alınarak beden kütle indeksleri (BKİ) ve bel/kalça oranları hesaplanmıştır. Vaka grubunun yaş ortalaması (erkek;47.01±4.17 yıl, kadın;39.15±4.23 yıl), kontrol grubuna (erkek;30.53±5.12 yıl, kadın;32.51±5.02 yıl) göre yüksektir (p<0.05). Beden kütle indeksi (BKİ) ortalaması vaka grubunda sırasıyla; (erkek;29.7±3.5kg/m2, kadın;30.2±3.2kg/m2), kontrol grubunda ise sırasıyla; (erkek;27.1±3.4kg/m2, kadın;28.2±3.2kg/m2)‘dir (p<0.05). Vaka grubundaki bireylerin bel çevresi ortalaması (erkek;97.6±15.8cm, kadın;103.2±15.1cm) kontrol grubundan (erkek;81.5±9.8cm, kadın;79.2±8.3cm) yüksek bulunmuştur (p<0.05). Vaka grubundaki bireylerin %52.0’ı, kontrol grubundakilerin ise %32.0’ı sedanter veya hafif aktif, fiziksel aktivite düzeyine sahiptir (p<0.05). Vaka grubundaki bireylerin açlık kan şekeri, total kolesterol ve LDL kolesterol düzeyleri kontrol grubundaki bireylerden daha yüksektir (p<0.05). Diyetin enerji (r=0.412, p<0.0001), yağ %’si (r=0.528, p<0.0001) ve karbonhidrat (g) (r=0.416, p<0.05) alımı ile safra kesesi taşı oluşumu arasında anlamlı doğrusal bir ilişki belirlenmiştir (p<0.0001). Yağ (g) alımı (r=0.634, p