1919-1925 Yılları Arasında Anadolu Rumlarının Müslümanlaştırılması Üzerine Bir Bellek Çalışması

Between 1919-1925, the thesis about Islamization of the Anatolian Greeks who did not want to /could not go or left behind was written based on the stories and narration of the people who experienced the period and the stories abstracted from their memories. In this work leading to the power of micro narration rather than macro narration, in the context of oral history studies, without generalizing, the approach of memories hidden in the minds of people become important. In this study aimed at listening to the people whose stories were conveyed, the narrative unity that emerged as the result of interviews with 6 people was aimed to comprehend remembering and forgetting together. Thesis field survey conducted mainly in Ankara and İzmir. Some of the interviewers were the children of who experienced the livings and the others were the grandchildren. In the study it was historically analyzed that context of nation-state and homogeneous society structure lead to forced migration, in addition, immigration, staying, Islamization, Assimilation and Culturalization experiences were traced descriptively in the context of before, during and after the "population exchange”. In the study, in accordance with rising voices from the fields, attention has been paid to how to stories were hidden for years by social pressure, the process of new identity and Islamization, the period of searching family stories and confrontation with them, reckoning with history and finally the change of the field subjects over time. The power and political sides of remembering took its place in the thesis. The assimilation and transculturation processes experienced by the families over the transmitted stories were also included in the analysis. Apparently, those who take place in the memories of the subjects of the field are strong enough to fill vacant places in the transmitted history. Key Words Nation-State, Forced Migration, Exchange, Memory, Islamization, Assimilation, Transculturation.1919-1925 yılları arasında, kalan/gidemeyen/gitmek istemeyen Anadolu Rumlarının zamanla Müslümanlaş(tırıl)masını anlatan bu tez, o dönemi deneyimleyen kişilerin hikayelerini aktardığı insanların belleklerinden süzülen anlatılarına dayanarak yazıldı. Sözlü tarih çalışmalarının izinde, genellemelerden uzak durup, makro anlatıdan ziyade mikro anlatıya güç vermek amacıyla yola çıkan çalışmada, hatıraların kişilerin anlatılarında gizlendiği yaklaşımı önemli oldu. Yaşananları hikayenin aktarıldığı kişilerden dinlemeyi amaçlayan bu çalışmada 6 kişi ile yapılan görüşmeler sonucunda ortaya çıkan anlatısal bütünün hatırlamayı ve unutmayı birlikte kavraması amaçlandı. Tezin alan araştırması yoğunluk olarak İzmir ve Ankara yürütüldü. Görüşmecilerin bir kısmı yaşananları deneyimleyenlerin çocuklarıyken, bir kısmı torunlarıydı. Çalışmada bir yandan ulus-devlet ve homojen toplum yapısı bağlamlarının zorunlu göçü getirmesi tarihsel olarak analiz edildi, diğer yandan göç, kalmak, Müslümanlaş(tırıl)ma, asimilasyon ve kültürleşme deneyimleri, “Mübadele” öncesi, süreci ve sonrası bağlamında betimsel olarak izlendi. Alandan yükselen sesler doğrultusunda çalışmada, hikayelerin toplumsal baskıyla nasıl yıllarca gizlendiğine, yeni kimlik edinme ve Müslümanlaşma sürecine, aile hikayelerini araştırma ve hikayelerle karşılaşma dönemlerine, yüzleşme ve tarihle hesaplaşma biçimlerine ve son olarak alan öznelerinin zamanla geçirdiği değişime dikkat yöneltildi. Hatırlamanın gücü ve politik tarafı da tezde yerini aldı. Aktarılan hikayeler üzerinden ailelerin yaşadığı asimilasyon ve zorla kültürleşme süreçleri de analize dahil edildi. Görünen odur ki; alanın öznelerinin belleklerinde yer edinenler, aktarılan tarihte boş bırakılmış yerleri dolduracak güçtedir. Anahtar Sözcükler Ulus-Devlet, Zorunlu Göç, Mübadele, Bellek, Müslümanlaştırma, Asimilasyon, Zorla Kültürleşm