Erişkin Ataksi Hastalarında Lokal Vibrasyon ve Tüm Vücut Vibrasyon Uygulamalarının Postüral Kontrol Üzerine Akut Etkilerinin İncelenmesi

This study was designed as a single-blind, randomized and cross-over study to investigate and compare the acute effects of local vibration (LV) and whole-body vibration (WBV) applications on postural control in adult patients with ataxia. Twenty-one ataxia patients with a mean age of 39.43 ± 9.67 years were included in the study. Between the applications, one week wash-out period was given and both local and whole-body vibrations were applied to each patient. The application order was decided by coin toss randomization method. Performance-based balances (Mini-BESTest), trunk controls (Trunk Impairment Scale), limits of stability and postural sways (Bertec Balance Check ScreenerTM), gait time-distance parameters (GAITRite), functional mobility skills (Timed Up and Go Test), walking performances (10 Meter Walking Test) and static balances (One Leg Stance Test) of the patients were evaluated 3 times before application and 60 seconds and 60 minutes after application. As a result of the study, it was found that LV application increased the left limits of stability more than TVV application at 60th and 60th minutes after the application (p ˂ 0.05). Stability limits stability score were found to increase the at the 60th post-application period, while LV application increased while TVV application decreased (p˂0.05). In addition, it was found that LV application increased the right and left step width at 60th post-application, while TVV application decreased (p ˂ 0.05). As a result, local vibration and whole-body vibration applications can improve the different parameters of postural control acutely. The results of our study showed that effective vibration application, which was selected individually for adult patients with ataxia in line with rehabilitation goals, could be used as a complementary modality in the rehabilitation processes of the patients. In this context, the results of our study will contribute to the patient's access to the ideal treatment program because of the effectiveness of alternative treatment options in the ataxia group in need of chronic and long-term rehabilitation.İÇİNDEKİLER ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER VE KISALTMALAR xii ŞEKİLLER xiv TABLOLAR xvi 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1. Ataksi Tanımı 3 2.2. Ataksi Patogenezi 3 2.3. Ataksiye Neden Olan Faktörler ve Ataksi Prevalansı 4 2.4. Ataksi Sınıflandırması 5 2.4.1. Serebellar Ataksi 5 2.4.2. Vestibüler Ataksi 6 2.4.3. Duyusal Ataksi 7 2.4.4. Frontal Ataksi 7 2.4.5. Ataksik-Hemiparezi 8 2.4.6. Optik Ataksi 8 2.4.7. Görsel Ataksi 8 2.4.8. Mix Tip Ataksi 9 2.5. Ataksi Bulguları 9 2.5.1. Hipotoni 9 2.5.2. İstemli Hareketlerde Bozukluk 10 2.5.3. Konuşma Bozuklukları 10 2.5.4. Okülomotor Fonksiyon Bozuklukları 10 2.5.5. Zayıflık ve Yorgunluk 11 2.5.6. Yürüyüş Bozuklukları 11 2.6. Postüral Kontrol 11 2.6.1. Postüral Kontrolün Santral Organizasyonu 16 2.6.2. Serebellumun Postüral Kontroldeki Rolü 17 2.6.3. Postüral Kontrolün Değerlendirilmesi 19 2.7. Ataksi ve Tedavi 23 2.7.1. Konvansiyonel Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 24 2.7.2. Treadmil Eğitimi 25 2.7.3. Gevşeme ve Biofeedback Terapi 25 2.7.4. Oyun Temelli Eğitim 25 2.7.5. Denetimli Sporlar 26 2.7.6. Vibrasyon Uygulamaları 26 3. BİREYLER VE YÖNTEM 35 3.1. Bireyler 35 3.1.1. Örneklem Büyüklüğü 37 3.2. Yöntem 38 3.3. Değerlendirmeler 38 3.3.1. Bireylerin Fiziksel Özellikleri 38 3.3.2. Performansa Dayalı Dengenin Değerlendirilmesi 38 3.3.3. Gövde Kontrolünün Değerlendirilmesi 39 3.3.4. Stabilite Limitleri ve Postüral Salınımların Değerlendirilmesi 39 3.3.5. Yürüyüşün Zaman-Mesafe Karakteristiklerinin Değerlendirilmesi 42 3.3.6. Fonksiyonel Mobilitenin ve Yürüme Performansının Değerlendirilmesi 44 3.3.7. Statik Dengenin Değerlendirilmesi 45 3.4. Uygulanan Müdahaleler 45 3.4.1. Tüm Vücut Vibrasyon Uygulaması 46 3.4.2. Lokal Vibrasyon Uygulaması 47 3.5. İstatistiksel Analiz 49 4. BULGULAR 50 4.1. Tanımlayıcı Bulgular 50 4.2. Stabilite Limitleri ve Postüral Salınım Bulguları 50 4.3. Yürüyüşün Zaman – Mesafe Karakteristikleri ile İlgili Bulgular 59 4.4. Fonksiyonel Mobilite Becerileri ve Yürüme Performansı ile İlgili Bulgular 64 4.5. Statik Denge Bulguları 66 5. TARTIŞMA 69 6. SONUÇLAR VE ÖNERİLER 82 7. KAYNAKLAR 85 8. EKLER EK-1: Etik Kurul Onayı EK-2: Mini–BESTest EK-3: Gövde Bozukluk Ölçeği EK-4: Değerlendirme Formu EK-5: Sözel Bildiri EK-6: Dijital Makbuz EK-7: Orjinallik Raporu 9. ÖZGEÇMİŞBu çalışma, erişkin ataksi hastalarında lokal vibrasyon (LV) ve tüm vücut vibrasyon (TVV) uygulamalarının postüral kontrol üzerine akut etkilerinin incelenmesi ve karşılaştırılması amacıyla tek kör, randomize ve çapraz geçişli olarak planlandı. Çalışmaya yaş ortalaması 39,43 ± 9,67 yıl olan 21 ataksi hastası dahil edildi. Uygulamalar arasında bir hafta arınma süresi verilerek, her hastaya hem lokal hem de tüm vücut vibrasyon uygulaması yapıldı. Uygulama sırasına yazı-tura randomizasyon yöntemi ile karar verildi. Hastaların, performansa dayalı dengeleri (Mini-BESTest), gövde kontrolleri (Gövde Bozukluk Ölçeği), stabilite limitleri ve postüral salınımları (Bertec Balance Check ScreenerTM), yürüyüşün zaman – mesafe karakteristikleri (GAITRite), fonksiyonel mobilite becerileri (Zamanlı Kalk ve Yürü Testi), yürüyüş performansları (10 Metre Yürüme Testi) ve statik dengeleri (Tek Bacak Duruş Testi) uygulama öncesi, uygulama sonrası 1. dk ve uygulama sonrası 60. dk olmak üzere 3 kere değerlendirildi. Çalışma sonucunda, sol stabilite limitini, uygulama sonrası 1. dk’de ve 60. dk’de, LV uygulamasının TVV uygulamasından daha fazla arttırdığı bulundu (p ˂ 0,05). Uygulama sonrası 1. dk’de stabilite limitleri stabilite skorunu, LV uygulaması arttırırken, TVV uygulamasının azalttığı bulundu (p˂0,05). Ayrıca, uygulama sonrası 1. dk’de sağ ve sol adım genişliğini, LV uygulaması arttırırken, TVV uygulamasının azalttığı bulundu (p ˂ 0,05). Sonuç olarak; lokal vibrasyon ve tüm vücut vibrasyon uygulamalarının, postüral kontrolün farklı parametrelerini akut olarak iyileştirebileceği görülmüştür. Çalışmamızın sonuçları, erişkin ataksi hastalarında rehabilitasyon hedefleri doğrultusunda ve bireye özel olarak seçilen etkin vibrasyon uygulamasının, hastaların rehabilitasyon süreçlerinde tamamlayıcı bir modalite olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Bu bağlamda çalışmamızın sonuçları, kronik ve uzun süreçli rehabilitasyon ihtiyacı olan ataksi grubunda, alternatif tedavi seçeneklerinin etkinliklerini göstermiş olması nedeniyle, hastanın ideal tedavi programına ulaşmasına da katkı sağlayacaktır