Marka Hakkına Tecavüz Suçları

The market of standardized subjects for the consumption society, has resulted in the recognition of the marks symbolizing these standardized subjects and the protection scope by national and international regulations. In today’s market, marks are also commodified. This creates a system where the mark is even more valuable than the product. The free market economy creates its own law in each period. In the context of the economic system and public order acknowledged today, one of the duties of the state is to protect the economic order from threats and infringements. But the administrative law enforcement interventions are not sufficient; there is also need to civil and criminal law rules. With trademark and patent becoming an important indicator of intellectual capital and knowledge economy, trademark value has become one of the main factors in determining the value of companies. With the strength of the trademark becoming more important, a direct impact on investment relations began to take place. In order to keep the international system under control, the contracts process has put in place and the ways of protection by criminal law were raised. The punishment of these acts has other reasons such as the protection of consumers, public health and prevention of tax losses. However, these reasons don’t change the fact that the real target is the protection of capital and market. In Turkey, with the Industrial Property Law No. 6769, the period of decree law has come to an end and the criminal law regulations have finally achieved a basis for the principle of legality. In the thesis, the criminal provisions for the right of trademark shall be examined in terms of the elements of the crime and the procedure of criminal trial, but before, the basic concepts related to the trademark law and economic aspects are explained.KABUL VE ONAY İ YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI İİ ETİK BEYAN İİİ ÖZET İV ABSTRACT Vİ İÇİNDEKİLER Vİİİ KISALTMALAR DİZİNİ Xİİİ GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM 6 MARKA, MARKA HAKKI VE İLGİLİ MEVZUAT HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR 6 1.1. MARKANIN TANIMI VE UNSURLARI 6 1.1.1. Markanın Tanımı ve Marka Olabilecek İşaretler 6 1.1.1.1. Kişi Adları 9 1.1.1.2. Sözcükler 9 1.1.1.3. Şekiller 10 1.1.1.4. Renkler 10 1.1.1.5. Harfler, Sayılar ve Bunların Birleşimi 11 1.1.1.6. Sesler 12 1.1.1.7. Biçimler 12 1.1.2. Markanın Unsurları 13 1.1.3. Markanın İşlevleri 16 1.1.4. Marka İle İlgili Mevzuat 18 1.1.4.1. Uluslararası Düzenlemeler 18 1.1.4.2. Ulusal Düzenlemeler 20 1.1.5. Marka Hakkı 21 1.1.5.1. Marka Hakkının Tanımı ve Özellikleri 21 1.1.5.2. Marka Hakkının Niteliği 21 1.1.5.2.1. Genel Olarak Mülkiyet Hakkı 21 1.1.5.2.2. Fikri Mülkiyet Hakkının Tarihçesi ve Tanımı 22 1.1.5.2.3. Hakkın, Mülkiyet Hakkı Olarak Kabulü 26 1.1.5.3. Marka Hakkının Kazanılması ve Tescil İlkesi 30 1.1.5.4. Marka Hakkı Sahipliği 31 1.1.5.5. Marka Hakkının Kapsamı 32 1.1.5.6. Marka Hakkının Sona Ermesi 36 1.1.5.6.1. Hükümsüzlük 36 1.1.5.6.2. İptal 36 1.1.5.6.3. Koruma Süresinin Dolması ve Markanın Süresi İçinde Yenilenmemesi 37 1.1.5.6.4. Marka Sahibinin Marka Hakkından Vazgeçmesi veya Başvurunun Geri Çekilmesi 38 1.2. MARKA HAKKI ÜZERİNDEKİ CEZA HUKUKU KORUMASI 38 1.2.1. Giriş 38 1.2.2. Ekonomik Suç Kavramı 39 1.2.3. Ekonomik Kamu Düzeni Kavramı 44 1.2.4. Marka Hakkının Korunmasının Ekonomik Açıdan Önemi 48 1.2.5. Marka Hakkının Ceza Hukuku Kapsamında Korunması 56 İKİNCİ BÖLÜM 62 MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇLARINDA SUÇUN UNSURLARI 62 2.1. GENEL OLARAK - MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇLARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER 62 2.1.1. Hukuki Konu 65 2.1.1.1. Genel Olarak Hukuki Konu 65 2.1.1.2. Marka Suçlarında Hukuki Konu 69 2.1.2. Maddi Konu 70 2.1.2.1. Genel Olarak Maddi Konu 71 2.1.2.2. Marka Suçlarında Maddi Konu 72 2.1.2.3. Tescil Koşulu 72 2.1.2.3.1. Markanın Tescil Edilmiş Olması 73 2.1.2.3.2. Markanın Türkiye’de Tescil Edilmiş Olması 74 2.1.3. Fail 76 2.1.4. Mağdur 77 2.1.4.1. Genel Olarak Mağdur 77 2.1.4.2. Marka Suçlarında Mağdur 79 2.1.4.2.1. Suçun Mağduru 79 2.1.4.2.2. Tüzel Kişilerin Mağdur Olması 79 2.1.4.2.3. Lisans Sahibinin Durumu 80 2.2. İKTİBAS VEYA İLTİBAS SURETİYLE MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU 85 2.2.1. Giriş 85 2.2.2. Fiil 87 2.2.2.1. İktibas veya İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Hareket 90 2.2.2.1.1. İktibas veya İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz 90 2.2.2.1.1.1. İktibas 93 2.2.2.1.1.2. İltibas Suretiyle 97 2.2.2.1.1.3. Markasal Kullanım Sonucu Ayırt Edicilik Kazanma 105 2.2.2.1.1.4. Benzer Mal veya Hizmet 110 2.2.2.1.1.5. Mal Üretmek veya Hizmet Sunmak, Satışa Arz Etmek veya Satmak, İthal ya da İhraç Etmek, Ticari Amaçla Satın Almak, Bulundurmak, Nakletmek veya Depolamak Fiilleri 115 Mal Üretmek veya Hizmet Sunmak 116 Satışa Arz Etmek veya Satmak 117 İthal ya da İhraç Etmek 120 Ticari Amaçla Satın Almak 120 (Ticari Amaçla) Bulundurmak ve Depolamak 122 (Ticari Amaçla) Nakletmek 123 2.2.3. Hukuka Aykırılık 123 2.2.3.1. Hukuka Aykırılık 123 2.2.3.2. Hukuka Uygunluk Nedenleri 127 2.2.3.2.1. TCK’de Yer Alan Hukuka Uygunluk Nedenleri 128 2.2.3.2.2. SMK’de Yer Alan Özel Hukuka Uygunluk Nedenleri 134 2.2.3.2.2.1. Muvafakat Verme 135 2.2.3.2.2.2. Dürüstçe Kullanım 136 2.2.3.2.2.3. Kişisel İhtiyaç Ölçüsünde Kullanım 138 2.2.4. Kusurluluk 138 2.2.4.1. Genel Açıklamalar 138 2.2.4.1.1. Kusurluluğa İlişkin Genel Açıklamalar 138 2.2.4.1.2. Kasta İlişkin Genel Açıklamalar 140 2.2.4.1.3. Taksire İlişkin Genel Açıklamalar 142 2.2.4.1.4. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suça İlişkin Genel Açıklamalar 143 2.2.4.2. Marka Suçlarında Kusurluluk 144 2.2.4.3. “Ticari Amaç” Saiki 146 2.2.4.4. Hata 149 2.3. MARKA KORUMASI OLDUĞUNU BELİRTEN BİR İŞARETİ MAL VEYA AMBALAJ ÜZERİNDEN YETKİSİ OLMADAN KALDIRMA SUÇU 151 2.3.1. Fiil 152 2.3.2. Hukuka Aykırılık 154 2.3.3. Kusurluluk 154 2.4. YETKİSİ OLMADIĞI HALDE BAŞKASINA AİT MARKA HAKKI ÜZERİNDE DEVRETMEK, LİSANS VE REHİN VERMEK SURETİYLE TASARRUFTA BULUNMA SUÇU 156 2.4.1. Fiil 157 2.4.1.1. Hareket 158 2.4.1.1.1. Devretmek 159 2.4.1.1.2. Lisans Vermek 162 2.4.1.1.3. Rehin 167 2.4.2. Hukuka Aykırılık 168 2.4.3. Kusurluluk 169 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 170 SUÇUN DİĞER ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ, MUHAKEME USULÜ VE YAPTIRIM 170 3.1. SUÇUN DİĞER ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ 170 3.1.1. Teşebbüs 170 3.1.1.1. Marka Suçlarında Teşebbüs 173 3.1.2. İştirak 178 3.1.2.1. Marka Suçlarında İştirak 180 3.1.3. İçtima 183 3.1.3.1. Marka Suçlarında İçtima 185 3.2. YARGILAMA USULÜ 189 3.2.1. Dava Açılamayacak Kişiler 189 3.2.1.1. Tazminat Ödenmesi Üzerine El Koyma Tedbirine Başvurulmaması 190 3.2.2. Şikâyete Bağlı Olma 191 3.2.3. Uzlaştırma 197 3.2.4. Arama ve El Koyma 200 3.2.4.1. Arama 200 3.2.4.2. El Koyma 205 3.2.5. Görevli ve Yetkili Mahkeme 208 3.2.6. Zamanaşımı 211 3.3. YAPTIRIM 215 3.3.1. Ceza 215 3.3.1.1. Hürriyet Bağlayıcı Ceza 215 3.3.1.2. Adli Para Cezası 218 3.3.2. Güvenlik Tedbirleri 219 3.3.2.1. Müsadere 220 3.3.2.1.1. Marka Suçlarında Müsadere 222 3.3.2.1.2. Hukuk Mahkemesi ile Ceza Mahkemesi Kararlarının Karşılaşması 225 3.3.2.1.3. Mülkiyet Hakkı Tanınması Sorunu 227 3.3.2.2. Tüzel Kişiler İçin Güvenlik Tedbirleri 230 SONUÇ 231 KAYNAKÇA 238 EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU 257 EK 2. ETİK KURUL / KOMİSYON İZNİ YA DA MUAFİYET FORMU 259Standartlaştırılmış öznelerden oluşan ve tüketim toplumu tarafından oluşturulan piyasa, bu standartlaştırılmış özneleri sembolize ettiği kabul edilen marka işaretlerinin tanınması ve bu markaların ulusal ve uluslararası düzenlemelerle korunması temelinde teşekkül etmiştir. Günümüz piyasasında, markalar, temsil ettikleri ürünlerin önüne geçerek ayrıca metalaştırılmış ve hatta markanın üründen daha değerli olduğu bir sistem ortaya çıkmıştır. Doktrinde, iktisadi rekabetin entelektüel emekle ilgili yasal kurallara yol açan ekonomik ve sosyal sebep ve koşullardan biri olduğuna dair bir kabul görülmektedir. Serbest piyasa ekonomisi her dönemde kendi hukukunu yaratmakta olup bugün kabul edilen ekonomik sistem ve kamu düzeni anlayışı bağlamında, devletin görevlerinden biri de ekonomik düzeni, tehdit ve ihlallerden korumaktır. Ancak (özel) idari kolluk müdahaleleri düzeni korumak için yeterli değildir; medeni ve ceza hukuku kurallarına da ihtiyaç vardır. Marka ve patent, entelektüel sermaye ve bilgi ekonomisinin önemli bir göstergesi haline geldiğinde, marka değeri, şirketlerin değerini belirlemede ana etkenlerden biri haline gelmiş, değerleme etkisi sadece şirket üzerinde değil piyasada da kendini göstermektedir. Ticari markanın gücü daha önemli hale geldiğinde, yatırım ilişkileri üzerinde doğrudan bir etki ortaya çıkmaya başlamış; uluslararası düzeyde sistemi kontrol altında tutmak için, sözleşmeler süreci yürürlüğe girmiş; ulusal sınırlar dahilinde ise bilhassa ceza hukukuyla korunma yolları geliştirilmiştir. Öte yandan, bu fiillerin cezalandırılması tüketicilerin korunması, halk sağlığı ve vergi kayıplarının önlenmesi gibi başka nedenleri içermektedir. Ancak, bu nedenler asıl hedefin sermaye ve piyasanın ceza hukuku ile korunması olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Türk hukukunda 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte, fikri mülkiyet alanında uzun yıllar süren kanun hükmünde kararnameler dönemi sona ermiş, ceza hukuku düzenlemeleri de en nihayetinde kanunilik ilkesine uygun surette bir temele kavuşmuştur. Tez çalışmasında, mezkûr Kanun’da marka hakkına ilişkin suç ve ceza hükümleri suçun unsurları ve yargılama usulü açısından incelenmiş, öncesinde ise marka hukuku ile ilgili temel kavramlara, ekonomik yönüyle ilgili açıklamalara ve yer verilmiştir