Fromaweg 5, Wirdum (gem. Loppersum)

Het plangebied ligt in de archeoregio Fries-Gronings kleigebied. Dit is een relatief jong gebied. Langs de zuidelijke rand van de Fivelboezem ontstonden kwelderruggen, waar vanaf ongeveer 650 v.Chr. sprake is van bewoning. De oudste wierden bevinden zich op de kwelderrug die van Ten Post naar Loppersum en Eenum loopt. De wierde Wirdum ligt, net als enkele andere wierden, in een vlakte van getij-afzettingen ten zuiden van deze lijn. Het plangebied is gelegen op de oostelijke flank van de oostelijke wierde van Wirdum (T). De wierde bestaat feitelijk uit twee delen, die gescheiden zijn door een voormalige getijdengeul, de Wirdumermaar. De bodem in het plangebied bestaat uit kalkarme poldervaaggronden (Mn15C – Mn25C). Het plangebied ligt binnen een Rijksbeschermd AMK-terrein (nr. 45746). Het terrein bestaat uit twee wierden waarvan de bewoning teruggaat tot de periode Late IJzertijd/Romeinse tijd. Wirdum werd een belangrijke nederzetting in de Karolingische tijd. De dubbelwierde is bebouwd en heeft een radiale structuur. In het oostelijk deel van het monument is een vondst gedaan van een krijtstenen beeldje van een beer. In het westelijk deel zijn vondsten gedaan van inheems aardewerk; aardewerk uit Karolingische tijd; aardewerk uit de Middeleeuwen; Romeins aardewerk; bewerkt been en gewei; een Romeins bronzen beeldje; Romeinse munten; een 12e eeuws Arabisch muntsieraad. Op 40 meter van het plangebied ligt de 13e -eeuwse hervormde kerk van Wirdum, die in het centrum van de oostelijke wierde ligt. In de jaren ’60 worden hier funderingen gevonden van de vroegste fase van de kerk. In de Late Middeleeuwen wordt op 200 meter ten noorden van het plangebied een borg gesticht: de Fromaborg. Hiervan zijn verschillende bouwresten teruggevonden, waaronder een vloer en een kelder. Het plangebied valt binnen de historische kern van Wirdum. Op basis van het bureauonderzoek kan worden geconcludeerd dat in het plangebied een hoge archeologische verwachting geldt voor intacte bodemlagen die met de wierde verband houden en met de overgang tussen ophogingslagen van de wierde en de onderliggende natuurlijke kwelderbodem. Hierin kunnen resten worden aangetroffen vanaf de IJzertijd tot Nieuwe tijd. De ligging nabij de kerk, dicht bij het centrum van de wierde maakt het zeer waarschijnlijk dat in het plangebied langdurige bewoningsactiviteit heeft plaatsgevonden. Er worden verschillende typen archeologische resten verwacht in de bodem. Uit de periode Late IJzertijd – Vroege Middeleeuwen kunnen sporen van boerderijen, bijgebouwen, spiekers, palenrijen, hutkommen, sloten, waterputten, afvalkuilen, ploegsporen en begravingsrituelen worden verwacht. Uit de periode Volle Middeleeuwen – Nieuwe tijd kunnen daarnaast de resten worden aangetroffen van stenen bebouwing, zoals funderingen, uitbraaksleuven, vloeren, kelders of trappen. Het plangebied ligt direct naast de voormalige Wirdemermaar, wat betekent dat ook resten van kadestructuren (beschoeiing, steigers, etc.) kunnen worden verwacht. Op basis van het bureauonderzoek is een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten binnen het plangebied vastgesteld. In onderhavig plangebied wordt de bestaande woning gesloopt en vervangen door nieuwbouw waarbij de woning gefundeerd zal worden op een betonplaat die op circa 0,7 m -mv wordt geplaatst. De bodem zal ter plekke niet verstoord worden omdat de huidige fundering reikt tot 0,84 m -mv. Hier is de bodem verstoord. Geconcludeerd kan worden dat vervolgonderzoek niet noodzakelijk is indien de ingrepen, ten behoeve van de nieuwbouw, niet dieper reiken dan 0,7 m -mv en alleen plaatsvinden ter hoogte van de huidige bebouwing