Logainmneacha Mhagh Loirg agus Uachtar Thíre, Contae Ros Comáin: Anailís ar ainmneacha bhailte fearainn na seandúichí sin

Déantar grinn-anailís sa tráchtas seo ar logainmneacha laistigh de bharúntacht Mhainistir na Búille i dtuaisceart Chontae Ros Comáin. Aithnítear na dúichí stairiúla Magh Loirg, Uachtar Thíre agus Tír Thuathail leis an mbarúntacht seo. Iniúchtar ainmneacha na mbailte fearainn atá i bparóistí sibhialta Ard Carna, Chill Abhaicín, Chill Bhraoin, Chill Lomad, Dhíseart Nuan, Mhainistir na Búille agus Thuaim Ná. Pléitear ainmneacha ábhartha eile ag deireadh an tsaothair, tóg mar shampla ainmneacha ar ghnéithe topagrafacha suntasacha atá laistigh nó ar theorainn na barúntachta. Is éard atá i gcorp an tráchtais seo go príomha, ná cnuasach de leaganacha stairiúla (c. 7400 leagan) na n-ainmneacha atá sa cheantar taighde agus iad mar atá le fáil i bhfoinsí ábhartha Gaeilge, Béarla agus Laidine ón 7ú haois i leith. Tugtar cur síos agus míniú ar úsáid na bhfoinsí seo laistigh den Réamhaiste. Déantar na leaganacha stairiúla a liostáil in ord cróineolaíoch i dtaca le leaganacha áitiúla a bailíodh san obair allamuigh. Soláthraítear stair achomair ar na hiontrálacha éagsúla ó thaobh cúrsaí topagrafacha, staire, seandálaíochta agus céille de. Déantar iarracht freisin buneilimintí na n-ainmneacha a ríomh agus a nascadh le heilimintí den déanamh céanna i measc logainmneacha na hÉireann. Déantar anailís ar chomhdhéanamh na logainmneacha .i. míreanna bunaidh agus struchtúir na logainmneacha agus léirítear an chaoi a ndeachaigh próiseas an Bhéarlaithe i bhfeidhm ar na hainmneacha. Soláthraítear léarscáileanna ginearálta, léarscáileanna dáileacháin agus innéacsanna de na logainmneacha i nGaeilge agus i mBéarla ag deireadh an tsaothair. ENGLISH SUMMARY: This thesis traces the origin and development of the townland names in the barony of Boyle in Northern County Roscommon. Approximately 300 townland names in the civil parishes of Ardcarn, Kilbryan, Killukin, Killummod, Estersnow, Boyle and Tumna are examined along with minor names (120) and names of significant topographical features in the region. The main text consists of a collection of historical forms of place-names listed in chronological order. Each of these lists are accompanied by discussion on the origin, meaning and development of the place-name. The thesis also contains distribution maps of the most common place-name elements in the district and indices of the English and Irish forms of the names, and an element index are provided at the end of the thesis.2016-06-0