Het Romeinse nederzettingslandschap in het Nederlandse Kromme-Rijngebied

In de Romeinse tijd woonde in het Nederlandse rivierengebied een bevolkingsgroep die we kennen onder de naam Bataven. De afgelopen jaren is uitvoerig onderzoek gedaan naar hun bewoning op het platteland van het Kromme-Rijngebied. De vraag daarbij was of uit ruimtelijke ontwikkelingen van het platteland kon worden afgelezen of en zo ja hoe boerengemeenschappen integreerden in het Romeinse rijk. Opgravingen en veldkarteringen in het studiegebied toonden ruim honderd Romeinse nederzettingen aan op het platteland van het Kromme-Rijngebied. Dat kenmerkte zich door grootschalige verkavelingen van landbouwgronden rondom kleine dorpen en gehuchten, waardoor een geordend cultuurlandschap ontstond. Die ruimtelijke indeling heeft te maken met de intensivering van de landbouw, waarbij men zich toelegde op het produceren van overschotten (runderen, paarden, veevoer) ten behoeve van een markt. Die bestond uit het Romeinse leger dat in de eerste eeuw na Christus ons land veroverde. Verder is aannemelijk dat Bataafse boerderijen sterk zijn beïnvloed door de architectuur uit de legerkampen. Bataafse veteranen, die na 25 jaar krijgsdienst terugkeerden naar hun geboortegrond, hebben deze invloeden meegenomen. Die militaire architectuur is tot uitdrukking gebracht in het uiterlijk van huistypen met lage dakhellingshoeken, die lijken op soldatenbarakken en als 'veteranenboerderijen' kunnen worden betiteld. Dergelijke gebouwen benadrukken, samen met de grootschalige verkavelingen, de ruimtelijke plattelandsontwikkelingen in het Kromme-Rijngebied en weerspiegelen de integratie van Bataafse boerengemeenschappen in het Romeinse rijk