B&G rapport 1069

In opdracht van Brand BBA bv is door Becker & Van de Graaf BV een archeologisch bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) verkennende fase (door middel van boringen) uitgevoerd aan de Waaldijk 18 in Dalem, gemeente Gorinchem. In het plangebied is ten behoeve van geplande nieuwbouw een bouwvergunning benodigd waarvoor archeologisch onderzoek noodzakelijk is. Hiervoor moet eerst een nog bestaand bouwwerk worden gesloopt. Graafwerkzaamheden ten behoeve van deze sloop zijn slechts beperkt toegestaan door het Waterschap omdat het bouwwerk gelegen is binnen de kern- en beschermingszone van de waterkering. Bij het slopen van het bouwwerk mogen daarom enkel graafwerkzaamheden worden uitgevoerd die nodig zijn voor de sloop van het bouwwerk en om alle elementen van het bouwwerk uit het dijklichaam te verwijderen. Het talud moet na sloop direct worden hersteld overeenkomend met de aangrenzende taluds van de waterkering. Bodemverstoring van de waterkering moet derhalve op gebod van het Waterschap worden beperkt tot het hoogst noodzakelijke. De funderingen van de geplande nieuwbouw zullen door ophoging van het maaiveld niet in het huidige maaiveld doordringen. Het plangebied is gelegen op de afzettingen van de stroomgordel van de Waal (stroomafwaarts van Tiel) in het zuidwestelijk gedeelte van het Midden-Nederlandse rivierengebied. Op basis van het bureauonderzoek werd verwacht dat in de ondergrond van het plangebied oeverwalafzettingen aanwezig zouden kunnen zijn van de Waal. Oeverwallen zijn van oudsher aantrekkelijk geweest voor menselijke bewoning. Aangezien de Waal begon te sedimenteren vanaf circa 425 na Chr. kan bewoning op de oeverwal vanaf het einde van de Laat-Romeinse tijd of het begin van de Vroege- Middeleeuwen hebben plaatsgevonden. Archeologische waarden kunnen voorkomen in de vorm van nederzettingen, akkercomplexen en graven. Aangezien de oeverwal door verschillende fasen van sedimentatie werd verhoogd, kunnen deze resten op meerdere niveaus in de oeverwal aanwezig zijn. De verwachting voor archeologische resten uit de Late Middeleeuwen in het plangebied is hoog gezien de ligging aan een dijk, de Waaldijk, die waarschijnlijk gedurende de Late-Middeleeuwen is aangelegd. Resten van bewoning uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd worden aan deze dijk verwacht. Op basis van historisch kaartmateriaal is bewoning in het plangebied in ieder geval aanwezig vanaf het begin van de 19de eeuw. Tijdens het veldonderzoek werd in de ondergrond geen bewijs gevonden voor de aanwezigheid van oeverwalafzettingen. Wel werden in de ondergrond uiterst siltige kleilagen aangetroffen van het dijklichaam. Op en tegen dit dijklichaam werden zandige en kleiige ophooglagen aangetroffen waarin puin en archeologisch vondstmateriaal uit de Nieuwe tijd A-C aanwezig was. Deze ophooglagen kunnen overeenkomen met in situ opgehoogde woonlagen of met dijkverzwaringen. Vanwege de recente datum van deze dijkverzwaringen en het feit dat deze lager op de dijkvoet worden aangebracht, zijn deze verzwaringen niet aanwezig onder en direct om het nog in het plangebied aanwezige oudere woonhuis en in het gebied direct aan de top van de dijk. De aangetroffen ophooglagen zijn daarom waarschijnlijk in de tijd opgehoogde woonlagen die op basis van het archeologisch vondstmateriaal gedateerd kunnen worden in de periode vanaf de Nieuwe tijd A. Alleen van het noordelijke deel van het plangebied blijft onduidelijk of de ophooglagen woonlagen of dijkverzwaringen zijn. Ondanks de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden in de vorm van woonlagen in de ondergrond van het plangebied, zou een archeologisch vervolgonderzoek in de vorm van proefsleuven mogelijk schade aan de dijk of de mogelijke dijkverzwaring met zich mee brengen. Om deze reden wordt geadviseerd om geen archeologisch vervolgonderzoek in het plangebied uit te voeren. Eventueel kan over dit advies overleg gevoerd worden met de bevoegde overheid, contactpersoon: mevrouw W. van Hulten, Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling bij de gemeente Gorinchem