Rapport 0615

Gedurende vier dagen heeft de afdeling Archeologie van de gemeente Den Haag een IVO-p uitgevoerd aan de Kwaklaan. Het perceel is gelegen in de Vinex-locatie Wateringse Veld, waar de afdeling Archeologie al sinds 10 jaar archeologisch onderzoek verricht. De locatie is onderzocht door middel van twee proefsleuven en tien aanvullende boringen. Gezien de huidige kennis van het gebied kon worden vastgesteld dat met name de noordelijke helft van het perceel de grootste kans op archeologische resten had. Aan deze zijde zijn de proefsleuven aangelegd; de zuidelijke helft is middels een boring onderzocht. Een door omstandigheden nog niet onderzocht perceel direct ten oosten van het onderzochte terrein is met boringen alsnog bekeken. De hoge verwachting van het noordelijke deel van het perceel is gebaseerd op de aanwezigheid van inheemse nederzettingen uit de Romeinse tijd in de directe omgeving. Ten oosten ligt de grote nederzetting Hve01, die is opgegraven door de afdeling Archeologie van Den Haag. Ten westen is in Wateringen bij proefonderzoek eveneens bewoning uit de Romeinse tijd aangetroffen. Dit onderzoek werd uitgevoerd door de firma Hollandia. Het archeologische onderzoek heeft sporen en vondsten opgeleverd die te dateren zijn in de Romeinse tijd. Vermoedelijk beginnen de activiteiten aan het einde van de eerste eeuw en lopen ze door tot in de derde eeuw; het hoogtepunt ligt in de tweede eeuw. De nederzetting is gesitueerd op oeverafzettingen van het Gantelsysteem. De locatie is mede gekozen vanwege de hogere ligging ten opzichte van het omringende landschap. In het profiel is een hoogteverschil van minimaal 40 cm gemeten. Op dit hogere deel van het landschap heeft zich een vegetatiehorizont ontwikkeld, die in het profiel is waargenomen als een zeer donkergrijze laag met een dikte van circa 20 cm. In de laag zijn tevens vondsten aangetroffen. De afstand waarover de donkergrijze laag en de vondsten in noordelijke en zuidelijke richting zijn aangetroffen bedraagt 40 tot 50 m. Ten oosten van de sloot die het perceel begrenst is in de boringen geen vervolg van de vegetatiehorizont gezien. De mogelijke vegetatiehorizont die is waargenomen in boringen 7 en 8 hoort niet bij het onderzoek Kwa05 maar bij het onderzoek Hve01. Het vermoeden bestaat dat beide locaties door een laagte van elkaar gescheiden zijn. De vindplaats in Wateringen en de archeologie die is aangetroffen aan de Haagse zijde van de Kwaklaan vormen zonder twijfel één geheel. De aard van de aangetroffen grondsporen wijst erop dat we te maken hebben met een nederzetting van inheemse boeren. Op enig moment hebben ter plaatse enkele boerderijen bijeen gestaan waarvan de erven gescheiden werden door grote greppels. Op de erven stonden boerderijen met een woon- en een stalgedeelte. Rondom deze boerderijen hebben kuilen en moestuintjes gelegen en stonden bijgebouwen zoals (graan)schuren. Dergelijke nederzettingen zijn in de directe omgeving al meermalen opgegraven. Een bijzonder aspect van het onderzoek aan de Kwaklaan is de aanwezigheid van een graf. Graven uit de Romeinse tijd zijn op het Haagse grondgebied nog maar weinig aangetroffen. In het Wateringse Veld liggen er enkele langs de Romeinse weg ter hoogte van het Oosteinde (Vel97). Meer graven of grafmonumenten zijn tijdens proefonderzoek Kwa05 niet aangetroffen, hetgeen vragen opwerpt over locatie en verspreiding. Gaat het hier om een geïsoleerd graf of maakt het deel uit van een grafveld? De aanwezigheid van de Romeinse weg speelt overigens ook een rol in de locatiekeuze van de inheemse boeren. Hoewel het bewoonbare areaal slechts beperkt van omvang is, blijkt het zeer aantrekkelijk om in de directe omgeving van een dergelijk groot infrastructureel element te wonen. Allerlei belangrijke plaatsen (zoals bijvoorbeeld Forum Hadriani) in de omgeving zijn via deze weg goed bereikbaar. De kwaliteit van de archeologische resten is goed te noemen. De aanwezigheid van een vegetatiehorizont/vondstlaag wijst erop dat de onderliggende grondsporen nog grotendeels intact zijn. Uit eerder onderzoek in het Wateringse Veld blijkt dat het archeobotanische materiaal slecht en het archeozoölogische materiaal goed van kwaliteit is. Het anorganische vondstmateriaal verkeert in goede staat en vertegenwoordigt het scala dat je mag verwachten van inheemse nederzettingen in deze regio