BAAC 06.171/172

In opdracht van de gemeente 's-Hertogenbosch heeft het onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuurhistorie en Cultuurhistorie (BAAC bv) een inventariserend veldonderzoek (IVO) uitgevoerd in een drietal plangebieden in de directe omgeving van het Engelermeer, gelegen in het buitengebied van de gemeente 's-Hertogenbosch, ten westen van Engelen. De plannen bestaan uit de ontgronding van de gebieden in het kader van zandwinning. Bij daadwerkelijke ontgronding zullen eventueel aanwezige archeologische vindplaatsen worden vernietigd. In dit kader wordt het onderhavige onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek is gesplitst in twee delen, te weten een bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek. Het IVO wordt gedeeltelijk uitgevoerd door middel van boringen (gebieden Noord en Zuid) en gedeeltelijk door middel van proefsleuven (gebied Oost). Tijdens het bureauonderzoek wordt met behulp van bestaande bronnen voor het onderzoeksgebied een specifiek archeologisch verwachtingsmodel opgesteld. Het doel van het inventariserend veldonderzoek is om dit opgestelde model in het veld te toetsen door eventuele archeologische sporen en/of vindplaatsen in het plangebied te inventariseren. Naar aanleiding van de veldresultaten wordt het verwachtingsmodel zonodig bijgesteld. Om de doelstellingen zoals deze zijn opgesteld in het plan van aanpak te realiseren dient op de onderzoeksvragen een antwoord te worden gegeven. Voor de algemene vraagstelling wordt verwezen naar de zeven onderzoeksvelden die vanaf de aanvang van het systematisch onderzoek in 's-Hertogenbosch gehanteerd worden. Voor de landelijke nederzettingen in de omgeving van de stad zijn alleen de volgende twee onderzoeksvelden van belang. Onderzoeksveld 1: De geomorfologische situatie, het opbouwen van een beeld van de natuurlijke ondergrond (hoogteligging) van het landschappelijke gebied inclusief de verdwenen natuurlijke waterlopen en de afzettingen die zich gedurende deze perioden hebben gevormd. Onderzoeksveld 2: Het beeld van de bewoning (nederzettingen) gedurende de prehistorie, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Post-Middeleeuwen in de directe omgeving van de stad. Per gebied zijn bovendien de volgende specifieke vraagstellingen geformuleerd: 1: alle gebieden: Wat is het beeld van de geomorfologische ondergrond (hoogtes dekzand en eventuele natuurlijke waterlopen)? 2: alle gebieden: Is er sprake van een natuurlijke profielopbouw, of is deze door latere grondwerkzaamheden verstoord? 3: gebied Noord en Zuid: Zijn er archeologische indicatoren aanwezig? 4: gebied Oost: Is er sprake van bewoningssporen uit de prehistorie en de middeleeuwen? 5: gebied Oost: Is er sprake van grafmonumenten uit de prehistorie en de middeleeuwen? 6: alle gebieden: Indien bovenstaande zaken niet meer aanwezig zijn, zijn er aanwijzingen dat deze sporen wel aanwezig zijn geweest? In dit rapport zijn de resultaten van het onderzoek beschreven. Op basis van de resultaten worden aanbevelingen gedaan over een eventueel noodzakelijke bescherming van het gebied of mogelijk vervolgonderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie versie 2.2 (CvAK 2005)