Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven te Maastricht, P+R Maastricht Noord

In opdracht van de gemeente Maastricht en Prorail heeft ADC ArcheoProjecten een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven uitgevoerd voor het plangebied P+R Maastricht Noord. In het plangebied zal het station Maastricht Noord worden gerealiseerd, in combinatie met een Park & Ride, parkeerplaats en infrastructuur. Op basis van het vooronderzoek en onderzoek op omliggende terreinen werd verwacht dat het plangebied deel uitmaakt van een grootschalig archeologisch landschap. Dit is door het proefsleuvenonderzoek bevestigd. Gedurende het Holoceen maakte het plangebied deel uit van de overstromingsvlakte van de Maas. De Maas heeft zich in deze periode ingesneden in zijn riviervlakte en op het terras was weinig sedimentatie waardoor een humeuze laag is ontstaan. Deze is ontstaan in het Boreaal (einde Vroeg-Mesolithicum). Na deze stilstandfase in de sedimentatie is er in de overstromingsvlakte weer rivieractiviteit geweest. Er waren overstromingen vanuit de ingesneden Maas. Mogelijk zijn de oude geulen van het vlechtende rivierterras ook weer gaan stromen. Er zijn beddingafzettingen van een geul gevonden die waarschijnlijk in die periode heeft gestroomd. Buiten de beddingafzettingen is een verhoogde zone aangetroffen, waarop mensen zich vanaf het Midden- tot Laat-Mesolithicum konden vestigen. Aan het einde van de Middeleeuwen is een oude Maasarm gebruikt als wateroverlaat, die diende om water in te laten bij hoge waterstanden in de Maas. Deze zogenaamde Heugemse overlaat heeft mogelijk in het plangebied gelegen. Er zijn echter geen duidelijke overlaatafzettingen aangetroffen. Tijdens het onderzoek zijn drie vindplaatsen vastgesteld. Vindplaats 1 bestaat uit een cluster paalkuilen op de hoge zone. De sporen dateren uit de late Prehistorie. Vindplaats 2 is een zone van 25 m lengte in werkput 2 waarin vuursteen is aangetroffen. Hierbinnen clustert het vuursteen zich in een zone van ca. 3 x 3 m. Het vuursteen dateert uit het Mesolithicum en vormt vermoedelijk de neerslag van één of enkele kortstondige menselijke activiteiten. Ook deze vindplaats is gelegen op de verhoogde zone. De loop en omvang van deze verhoging langs de depressie is te reconstrueren op basis van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). De derde vindplaats is de Romeinse hoofdweg, de Via Belgica, die in werkput 3 is aangetroffen. De weg bestaat uit een ophogingslaag met daarop een grindpakket. Aan beide zijden van de weg zijn meerdere bermgreppels opgetekend. Alle vindplaatsen zijn gewaardeerd als behoudenswaardig. ADC ArcheoProjecten adviseert de gemeente Maastricht om de hoge zone langs de geul en het tracé van de Romeinse hoofdweg tot behoudenswaardige archeologische zones te verklaren. Indien behoud in situ niet mogelijk is, dan adviseert ADC ArcheoProjecten om de vindplaatsen op de hoge zone vlakdekkend op te graven. Een archeologische opgraving van een mesolithische vindplaats is een kostbaar en arbeidsintensief onderzoek. Het verdient daarom aanbeveling om bij geringe of ondiepe verstoringen de mogelijkheden tot behoud in situ te onderzoeken. Bij de aanleg van de parkeerplaats kan bijvoorbeeld worden gedacht aan ophoging van het terrein. Het tracé van de Romeinse weg hoeft niet intensief onderzocht te worden. Het profiel van deze weg is tijdens het huidige onderzoek goed bestudeerd. Het onderzoek dient zich in deze behoudenswaardige zone met name te richten op de aanwezigheid van technische constructies onder de weg, en op graven en wachtposten langs het tracé. Bij verstoringen in deze zone adviseert ADC ArcheoProjecten daarom een archeologische begeleiding van de civiele werkzaamheden. Voor het onderzoek naar landschapsreconstructie en voedselvoorziening adviseert ADC ArcheoProjecten om het pollenmonster (vondstnummer 65) te laten analyseren