Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek

In opdracht van de gemeente Haarlem, stedelijke projecten heeft ADC ArcheoProjecten een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Oosterduin in Haarlem (gemeente Haarlem). In het plangebied zal de bestaande riolering worden verwijderd en zal nieuwe riolering worden aangelegd. Hierbij zal een deel van de graafwerkzaamheden plaatsvinden in de 'ongeroerde' grond. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van een aanlegvergunning en was noodzakelijk om te bepalen of bij de voorgenomen activiteiten de kans bestaat dat archeologische resten in de ondergrond worden aangetast. Op basis van een in 2010 door Van der Zee eerder uitgevoerd bureauonderzoek is de volgende gespecificeerde verwachting opgesteld: Ten aanzien van de verwachte archeologische waarden moet onderscheid worden gemaakt tussen het westelijk en zuidwestelijk deel van het plangebied, dat zich op de strandwal van Aerdenhout- Bloemendaal uitstrekt en het centrale en oostelijke deel dat zich in de aangrenzende strandvlakte uitstrekt. Voor het westelijke en centrale deel geldt voor de periode vanaf de Late Prehistorie tot en met de Vroege Middeleeuwen een hoge archeologische verwachting. Als gevolg van een relatief hoge ligging in het landschap en de makkelijk bewerkbare gronden was het gebied aantrekkelijk voor bewoning en landbouw. Op de strandwal van Aerdenhout-Bloemendaal zijn op enkele plaatsen, onder andere circa 3 km ten noorden van het plangebied, restanten van akkerarealen uit de Bronstijd aangetroffen. Ondiepe resten zullen echter als gevolg van zandwinning en latere landbouwactiviteiten verloren zijn gegaan. Diepere resten kunnen nog wel geheel of gedeeltelijk bewaard zijn gebleven. In de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd bevond zich ten zuidwesten van het plangebied de Hofstede Oosterduin. Ter plaatse van de huidige Munterslaan bevond zich de oprijlaan. Hoewel de hofstede zelf buiten het plangebied lag, moet in het zuidelijk deel van het plangebied rekening worden gehouden met aan dit huis gerelateerde resten, bijvoorbeeld resten van een brug over de Houtvaart. Verwacht wordt echter dat deze resten als gevolg van de aanleg van het wegcunet, huidige riolering en andere ondergrondse infrastructuur fragmentarisch aanwezig zullen zijn. Aan de noordoostzijde was zeker aan het begin van de 19de eeuw, maar mogelijk al eerder, sprake van verspreid gelegen bebouwing. Resten hiervan, zoals funderingen, erfgerelateerde structuren en dergelijk, kunnen bij de geplande werkzaamheden aangesneden worden. Voor de overige terreindelen geldt in principe een lage archeologische verwachting. Als gevolg van een relatief lage ligging in het landschap en de aanvoer van water vanuit duinrellen was het gebied nat en daarmee niet aantrekkelijk voor bewoning en/of landbouw. Pas in de loop van de 19de eeuw lijkt ook in het centrale deel sprake te zijn van verspreid gelegen bebouwing. Teneinde deze verwachting te toetsen werd in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Het booronderzoek heeft uitgewezen, dat het plangebied niet is gelegen op de strandwal, maar in de aangrenzende strandvlakte, die is overdekt met een veenpakket. Het veen wordt afgedekt door een sterk humushoudend zandpakket, dat vermoedelijk in de 19e of begin 20ste eeuw is opgebracht in het kader van het agrarisch gebruik van het gebied. Dit pakket wordt op zijn beurt wordt afgedekt door een recente ophoging, die in de 20ste eeuw is opgebracht ten behoeve van het bouwrijp maken van het gebied voor de aanleg van de huidige woonwijk 'Oosterduin'. Uit de aanwezigheid van een veenpakket blijkt dat het gebied in verleden een veenmoeras was. De kans op de aanwezigheid van archeologische resten in dergelijke gebieden wordt op grond van het natte milieu als klein beschouwd. De in het sterk humushoudende zandpakket aangetroffen vondsten worden geïnterpreteerd als 'stadsafval' en hebben geen archeologische betekenis. Uit enkele boringen blijkt dat ten behoeve van de realisatie van wegen, woonhuizen en gebouwen het veen plaatselijk is afgegraven. In het plangebied zijn geen resten aangetroffen, die duiden op de aanwezigheid van aan de Hofstede Oosterduin gerelateerde structuren. Mogelijk zijn deze geheel verdwenen of hebben deze buiten het plangebied gelegen. ADC ArcheoProjecten adviseert om het terrein vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Het is echter niet volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet. Wij wijzen u erop dat de bevoegde overheid op basis van dit rapport een selectiebesluit neemt. De mogelijkheid bestaat dat dit selectiebesluit afwijkt van het door ons opgestelde advies