Opgraving met beperking

In opdracht van Natuurmonumenten heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau van 23 september t/m 28 oktober 2008 een opgraving met beperking uitgevoerd in verband met de reconstructie van de gracht rond de kasteelhoeve Genhoes in de gemeente Valkenburg aan de Geul. De oudste fase van het kasteelcomplex gaat minstens terug tot het midden van de 12e of 13e eeuw. Tussen 1545 en 1560 is onder impuls van Johan I van Strijthagen de kasteelhoeve en het kasteel van Aldenvalckenborch gebouwd. Na enige (klein schalige) herstellingen in de 16e eeuw, werden het kasteel en de hoeve in de 17e en 18e eeuw grotendeels herbouwd en uitgebreid tot de huidige vorm. Over de aan leg en ontwikkeling van de kasteelgracht is zeer weinig bekend. Verondersteld werd dat de gracht rond de kasteelhoeve kort na 1700 tot stand is gekomen. Deze zou onder de binnenkoer van de boerderij lopen. Tijdens recent onderzoek is echter vast gesteld dat deze hypothese niet klopt. Aangetroffen gebouwresten en een brandlaag bevin den zich namelijk op een stratigrafisch hoger niveau dan de veronderstelde gracht uit 1700, maar hebben wel een oudere datering! Ofwel heeft de oorspronkelijke gracht uit 1700 niet op deze plaats gelegen, ofwel is hij aanzienlijk ouder (na 1536/1546 [kaart van Jacob van Deventer] en voor 1578/1579 [14C-datering van houtskool]). Bij de verbouwing van de boerderij vanaf het midden van de 18e eeuw zou de gracht verplaatst zijn naar het noorden, waardoor de opvallende ‘knik’ ontstond. Dit gracht tracé is behouden gebleven tot het midden van de 19e eeuw, toen de gracht gedempt werd. Het is dit tracé dat in de toekomst weer zichtbaar gemaakt zal worden en dat door middel van een opgraving onderzocht is. Onderhavig onderzoek heeft in bovengenoemde discussie geen nieuw licht kunnen werpen. Tijdens de archeologische begeleiding is gebleken dat over de hele lengte van de gracht 2 grachtbodems voorkomen. Tevens zijn in profiel aanwijzingen voor nog een derde ingegraven fase gevonden. Op basis van het geassocieerde vondst materiaal zijn deze verschillende grachtfasen jammer genoeg niet van elkaar te onder scheiden. De aangetroffen grachtvullingen zouden uit de 19e eeuw dateren. De oudere fase rond 1700 is blijkbaar volledig verdwenen door jongere grachtfasen. De aangetroffen vondsten zijn waarschijnlijk afkomstig van de bewoners van de hoeve. Met uitzondering van een geitenleren schoen zijn het niet bepaald luxeproducten