BAAC Rapport V-12.0135/4

Onderzoeks- en adviesbureau BAAC bv heeft een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Nieuwkoop en omstreken in de gemeente Nieuwkoop en Alphen aan de Rijn. Aanleiding voor het onderzoek is het plan om een groot aantal watergangen in het plangebied (indien nodig) uit te baggeren en plaatselijk te verbreden. Daarnaast heeft het hoogheemraadschap ook plannen voor een pilotproject Baggeren en verdiepen overige polderwater gelegen in landelijk gebied, waarbij 400 km overig polderwater zal worden gebaggerd en iets verdiept. Het gebied is verdeeld in vier deelgebieden, waarvan deelproject het pilotproject betreft, voor elk bestaat een rapportage. Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied deel uitmaakt van een gebied waar in het Holoceen een circa 10 m dik pakket veen en klei is afgezet. In zowel verticale als horizontale zin kunnen hierdoor verschillende niveaus met elk een eigen archeologische verwachting worden onderscheiden. Voor de pleistocene ondergrond, die zich rond 10 m beneden NAP bevindt, geldt een middelhoge verwachting voor vuursteenvindplaatsen uit het paleolithicum tot en met het mesolithicum. Voor het pakket Basisveen en wadafzettingen geldt een lage verwachting. Deze afzettingen bevinden zich tegenwoordig in de droogmakerijen plaatselijk nabij het oppervlak terwijl ze zich in de veenpolders op een diepte van circa 4 m -mv bevinden. Voor de veenafzettingen die op dit pakket liggen geldt in principe een lage archeologische verwachting. Het veen is echter doorsneden door een aantal rivieren, crevasses en veenstroompjes, die siltige en zandige stroomgordels hebben achtergelaten. Voor deze stroomgordels geldt een hoge archeologische verwachting voor het laat-neolithicum tot en met de vroege middeleeuwen. Vanaf de elfde eeuw werd het gebied ontgonnen voor de landbouw. Daarbij werden behalve de oude rivieren ook nieuwe ontginningsassen gebruikt, waarlangs vervolgens langgerekte dorpslinten ontstonden. Derhalve is aan de oude bewoningslinten en een bufferzone van 25 m rond de bekende molens een hoge archeologische verwachting voor de late middeleeuwen en nieuwe tijd toegekend. Enkele van de watergangen in deelgebied 1 snijden zones met een middelhoge of hoge verwachting. De watergangen van deelproject 2 doorsnijden plaatselijk zones met een middelhoge of hoge verwachting. De watergangen van deelproject 3 doorsnijden plaatselijk zones met een middelhoge of hoge verwachting. De watergangen van het pilotproject doorsnijden plaatselijk zones met een middelhoge of hoge verwachting. Indien alleen slib en geen vaste ondergrond zal worden verwijderd, is er in geen van de watergangen aanleiding voor een vervolgonderzoek