Een Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek

In opdracht van Van den Heuvel Ontwikkeling & Beheer B.V. heeft ADC ArcheoProjecten een bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Graafdijk- Oost 29 in Molenaarsgraaf (gemeente Graafstroom). In het plangebied zal nieuwbouw plaatsvinden. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van een projectprocedure ten behoeve van een wijziging in het bestemmingsplan en was noodzakelijk om te bepalen of bij de voorgenomen activiteiten de kans bestaat dat archeologische resten in de ondergrond worden aangetast. In het plangebied worden archeologische resten verwacht uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd. Deze verwachting houdt verband met de ligging van het plangebied in een ontginningslint, waarvan de oorsprong mogelijk teruggaat tot de 13e eeuw. Op de geraadpleegde historische kaarten (vanaf 1811-1832), wordt ter plaatse van het plangebied geen bebouwing weergegeven. Op het aangrenzende perceel is een aantal vondsten bekend uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd en is een middeleeuws ophogingspakket aangetroffen, dat als huisterp is gedefinieerd. Gezien het feit dat de onderzoekslocatie direct grenst aan een perceel waar een huisterp is aangetroffen, is de kans op het aantreffen van een huisplaats of het aantreffen van archeologische resten die samenhangen met de ingebruikname en ontginning van het gebied in de Late Middeleeuwen groot. Teneinde deze verwachting te toetsen werd in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Vanaf gemiddeld 40 cm en dieper is een afwisseling tussen intacte kom- en oeverafzettingen (Formatie van Echteld) en veen (Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket) aangetroffen. De kom- en oeverafzettingen zijn mogelijk afkomstig van enkele kleine riviersystemen die in de Alblasserwaard hebben gestroomd. In perioden van weinig afzetting van deze systemen heeft veen kunnen groeien, die op basis van het aantal houtresten geïnterpreteerd kan worden als bosveen. Vanaf het maaiveld tot een diepte van 45 cm in het noordelijke deel en 30 cm –mv in het zuidelijke deel, is een pakket humeuze klei met baksteenfragmenten aanwezig. Vooral in het noordelijke deel van het plangebied is dikte van dit pakket het grootst. Deze laag wordt geïnterpreteerd als (de basis van een) mogelijke ophogingslaag. Ter plaatse kan een huisplaats aanwezig zijn. ADC ArcheoProjecten adviseert om in het plangebied een inventariserend veldonderzoek uit te voeren door middel van het aanleggen van proefsleuven (IVO-P), teneinde gaafheid, omvang, datering en conservering van archeologische resten te onderzoeken. In het plangebied kan een vindplaats uit de Late Middeleeuwen tot en met de Nieuwe tijd aanwezig zijn. Archeologische resten zullen bestaan uit met name fundamenten, greppels en kuilen. Het onderzoek dient zich met name in het noordelijke deel (aan de Graafdijk-Oost) toe te spitsen. De exacte invulling van de werkzaamheden dient te worden vastgelegd in een door de bevoegde overheid goed te keuren Programma van Eisen (PvE). Onderhavig rapport is getoetst door de gemeente Molenwaard:1 “De situatie geanalyseerd met behulp van de kad min ca 1820 (zie bijlagen). De sloot tussen het plankader en de boerderij aan de westzijde blijkt precies de grens te zijn van twee kaartbladen van de minuut, zodat deze aan elkaar heb moesten worden geplakt. Maar het resultaat is wel duidelijk. Binnen het plankader heeft zeker geen woonheuvel gelegen. De spoortjes baksteen in de eerste 35-40 cm van de boringen 1, 3 en 4 zeggen niet zoveel. Dit wordt meer gezien als sporen die samenhangen met verharding, ophoging en/of grondverzet. Zo te zien was de dijksloot rond 1820 al gedicht en later ook de scheidingssloot tussen boerderij en plankader. En curieus: op de projectie is te zien dat boring 2 inderdaad in/bij een voormalige sloot is gezet. Vandaar de uitkomst. Hier blijkt maar weer uit hoe nuttig het is om de kad min van ca. 1820 altijd in het onderzoek te betrekken