Archeologische Berichten Nijmegen – Rapport 15

Het onderzoek betreft een archeologische begeleiding met 11 deelprojecten aan het Zuiderveld te Ressen, gemeente Nijmegen. De gecompliceerde aanleg van een verkeersplein boven een spoorlijn en een autoweg had ook archeologisch nogal wat voeten in de aarde, aangezien het werk werd uitgevoerd op en rond de twee enige archeologische rijksmonumenten in Nijmegen-Noord. Bij het onderzoek kwamen vooral prehistorische nederzettingssporen en graven aan het licht, alsook een inheemse nederzetting uit de vroeg-Romeinse tijd. Onverwacht is de vondst van aardewerk van de Michelsberg-cultuur op verschillende plekken. Daarmee is een van de vroegste neolithische bewoningslocaties in de Betuwe aangetoond. Resten uit jongere neolithische perioden en de vroege bronstijd ontbreken evenmin, maar substantiële overblijfselen stammen alleen uit de daaropvolgende perioden. Daaronder zijn enkele silo-achtige kuilen en crematiegraven uit de midden-bronstijd. De grondsporen die aan de late bronstijd en de vroege ijzer-tijd zijn toegewezen, bestaan overwegend uit reeksen van drie palen op een rij. Bij deze nog onbegrepen configuraties zijn lengtes rond 1,75 m en 4,0 m het meest gangbaar. Een aansprekende vondst uit de laatstgenoemde perioden is een fragment van een vuurstenen sikkel dat tot krabber is omgewerkt. De hamer-en-aambeeldtechniek die bij de vuursteenbewerking veelvuldig gebruikt werd, is toepasselijk vertegenwoordigd door een brokstuk van een (oudere) hamerbijl dat als aambeeld benut lijkt te zijn. Een smalle sleuf ten noorden van het monument Zuiderveld-oost geeft een eerste inzicht in een van de andere rijke archeologische sites in dit deel van Nijmegen, waar de Waalsprong wordt gerealiseerd. Behalve een nederzetting uit de late bronstijd ligt hier een grafveld dat op zijn minst in de vroege ijzertijd en de midden-ijzertijd in gebruik is geweest. De twee inhumatiegraven tussen de crematie-graven passen in de bijzettingspraktijk van de Waalsprong, die echter binnen Nederland nog steeds uitzonderlijk mag heten. Allerwegen exceptioneel is een half bronzen paardebit uit de vroege ijzertijd – van ongewoon grote afmeting – dat bewust ingegraven lijkt te zijn aan de rand van het grafveld. De uiterlijke onopvallendheid van de grafmonumenten is er wellicht de oorzaak van dat het grafveld in de vroeg-Romeinse tijd is overbouwd. In de sleuf werden twee huisplattegronden aangesneden. Onder de aardewerkvondsten zijn twee stuks tafelwaar in terra rubra die tot de vroegste Romeinse importen op het Bataafse platteland behoren