Een Archeologische begeleiding (AB)

In het voorjaar en de zomer van 2010 is archeologisch onderzoek verricht aan de Borchmolendijk te Sint- Oedenrode. Het onderzoek werd uitgevoerd door Synthegra in opdracht van gemeente Sint-Oedenrode. De reden van het onderzoek was de aanleg van een riolering in de as van de rijbaan. Tijdens het onderzoek zijn archeologische resten aan het licht gekomen die inzicht verschaffen over vijf afzonderlijke gebruiksfasen. Op de eerste plaats gaf het onderzoek op basis van zowel sporen als vondsten blijk van aanwezigheid van mensen in de IJzertijd. Deze resten werden met name aangetroffen ter hoogte van het huidige Borchmolendijk 4. Aan de hand van de bevindingen werd duidelijk dat hier een nederzettingsterrein is aangesneden, waarbij zowel resten van feitelijke bewoning als erfgerelateerde sporen aan het licht kwamen. Daarnaast werden resten uit de Middeleeuwen aangetroffen. De vroegste resten dateren uit de Vroege Middeleeuwen en zijn enkel in verband te brengen met extensief grondgebruik ter plaatse. Toenmalige bewoning zal elders gezocht moeten worden, mogelijk aan de overzijde van de Dommel ter hoogte van het huidige plaatsje Eerschot. Uit de Late Middeleeuwen zijn kuilen aangetroffen die verband houden met zuidelijke gelegen erven. De erven vormen deel van de stedelijke ontwikkeling die Sint-Oedenrode doormaakt in de 13e en 14e eeuw. Uit dezelfde periode stammen ook resten die in verband kunnen worden gebracht met de toenmalige infrastructuur. Naast straatniveaus of weggerelateerde grondverbeteringen, zijn karresporen aangetroffen. Een toenmalig gedempt stroomgebied van de Dommel geeft blijk van een drastische infrastructurele aanpassing die ergens rond de 13e eeuw gesitueerd kan worden. De aanpassing kan in relatie worden gebracht met de plaatsing van een watermolen. De aanleg van deze molen ging destijds gepaard met de aanleg van kanaaltjes en een als weg te gebruiken dijklichaam, op negentiende eeuwse kaarten geduid als De Dijk. Van huizen die aan deze weg hebben gelegen zijn een tweetal erfgrachten aangetroffen. Het aanwezige vondstmateriaal doet vermoeden dat het westelijk gelegen huis waarschijnlijk al vanaf de 13e of 14e eeuw in gebruik werd genomen. Het oostelijk gelegen woonhuis stamt waarschijnlijk uit de 14eeeuw. De Nieuwe Tijd en Moderne Tijd vormen de periodes waar de overige sporen en vondsten uit dateren. Deze resten bestaan ondermeer uit restanten van een watermolen, beschoeiing van het ter plaatse gegraven kanaal en een brughoofd van de toenmalige brug. De molenrestanten bestaan enerzijds uit funderingspalen die ooit deel hebben uitgemaakt van de korenmolen die zich aan de westoever bevond en die in de vorige eeuw al was ingestort door onderspoeling. Een fundering van de olie- of volmolen aan de overzijde getuigd eveneens van onderspoeling aangezien de fundering in twee stukken is gebroken. Op basis van de gebruikte baksteen, in relatie tot historisch bronnen, kan dit fundament geassocieerd worden met de herbouw van de molen die rond 1793 heeft plaatsgevonden