Archeologisch bureauonderzoek en verkennend booronderzoek

Gespecificeerde archeologische verwachting De trefkans op het voorkomen van resten is hoog voor alle archeologische perioden vanaf het (Laat-) Paleolithicum. Voor de perioden Middeleeuwen en Nieuwe tijd wordt de kans zeer hoog geacht, vooral binnen de zuidwestelijke helft van het plangebied, vanwege het gebruik als historische nederzettingslocatie (het goed Bijler en later de herberg De Lindeboom). Archeologische resten worden verwacht in het te verwachten (dikke) plaggendek (Aa-horizont) en in de top van de dekzandafzettingen (top van een afgedekte humuspodzolbodem (waarschijnlijk een veldpodzolbodem) of restant hiervan). De vondstenlaag is opgenomen onderin het plaggendek; hier wordt ook wel van ‘cultuurlaag’ gesproken: een doorwerkte oude bodem tussen het plaggendek en de ongeroerde ondergrond met kleine fragmenten aardewerk, natuursteen, vuursteen en houtskool. Archeologische sporen (uitgezonderd diepe paalsporen en waterputten) zullen zich bevinden tot ongeveer 25 cm in de top van de C-horizont. De diepteligging van de vondstenlaag is afhankelijk van de dikte van het plaggendek. Tevens zorgt de aanwezigheid van een (dik) plaggendek voor een betere bescherming en conservering van archeologische resten, en daardoor van de archeologische vindplaats, ten opzichte van een terrein, met een vergelijkbare landschappelijke ligging als onderhavig plangebied, waar geen plaggendek aanwezig is. Uit de perioden Laat-Paleolithicum t/m Vroeg-Neolithicum kunnen complextypes als kleine jachtkampjes en vuursteenvindplaatsen worden verwacht. Uit de perioden vanaf het Midden-Neolithicum kunnen complextypes als nederzettingsterreinen en huisplaatsen (boerderijplattegronden), grafvelden en afvaldumps worden verwacht. Resultaten inventariserend veldonderzoek Uit de resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) blijkt dat de bodemopbouw alleen nog intact is in het noordwestelijke en hoger gelegen deel van het plangebied, dat zichtbaar is in het landschap door middel van een steilrand. Het aanwezige intacte bodemprofiel bestaat uit 45 cm dik plaggendek, gevolgd door een vrijwel geheel intact veldpodzolprofiel tot 95 cm -mv. Het oorspronkelijke moedermateriaal betreft (gordel)dekzand (Formatie van Boxtel, Laagpakket van Wierden). Door het aanwezige matig dikke plaggendek (tussen 30 en 50 cm dik) betreft het aanwezige bodemprofiel een laarpodzolprofiel. De overgang naar de C-horizont vindt plaats op een diepte van 95 cm -mv. Wanneer er sprake is van een archeologische vindplaats, dan zal het archeologisch sporenniveau meest duidelijk zichtbaar zijn rond 95 cm -mv, op de overgang van de BC- naar de C-horizont. In het merendeel van het plangebied, dat ten zuiden van de steilrand ligt, is echter sprake van een geroerd/verstoord bodemprofiel. In géén van deze boringen is nog een restant van het oorspronkelijke bodemprofiel waargenomen. Waarschijnlijk betrof dit ook een veldpodzolprofiel, zoals aangetroffen in het noordwestelijke deel van het plangebied. De verstoringsdiepte variëren van minimaal 35 tot maximaal 150 cm -mv. Gemiddeld ligt de verstoringsdiepte op 100 cm -mv. Zelfs waar de verstoringsdiepte vrij beperkt is betreft de onverstoorde bodem direct de C-horizont. Hierdoor is het aannemelijk dat binnen het merendeel van het plangebied de bodem verstoord is tot voorbij het archeologisch sporenniveau (voorbij de oorspronkelijke top van de C-horizont). De verstoringen zijn waarschijnlijk vooral het gevolg van de diverse bouwwerkzaamheden die vooral binnen de zuidelijke helft van het plangebied hebben plaatsgevonden. Deze verstoringen hebben waarschijnlijk al plaatsgevonden vanaf de tijd dat het goed Bijler/het erf De Lindeboom ontstond (vóór 1690). Het gaat dus om bodemverstoringen die af en aan hebben plaatsgevonden tijdens vrijwel de gehele periode van de Nieuwe tijd, wellicht al in/aan het einde van de Late-Middeleeuwen. In geen van de boringen zijn archeologische indicatoren waargenomen in het opgeboorde en vervolgens verkruimelde bodemmateriaal. Daarbij dient wel gemeld te worden dat het inventariserend veldonderzoek een verkennend booronderzoek betreft, dat zich richt op de bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen die de archeologische trefkans kunnen beïnvloeden en niet zo zeer op het onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen. Onbekend is of van oude bebouwing die binnen (de zuidwestelijke helft van) het plangebied heeft gestaan (bebouwing behorende tot het goed Bijler en later tot het erf De Lindeboom), nog ondergrondse delen aanwezig of al verwijderd zijn. Het verkennend booronderzoek, als ook karterend booronderzoek, is daarbij geen geschikte onderzoeksmethode om te bepalen of ondergrondse delen van de historische bebouwing aanwezig zijn (muurresten/funderingsresten). Conclusie De gespecificeerde archeologische verwachting, zoals die is weergegeven tijdens het bureauonderzoek, wordt wat betreft de landschappelijke ligging van het plangebied grotendeels bevestigd. Een dik plaggendek is echter niet aanwezig in het noordwestelijke deel van het plangebied, waar nog sprake is van een intacte bodemopbouw. Door de verstoorde bodemopbouw in het merendeel van het plangebied is het lastig in te schatten of er voorheen een plaggendek is opgebracht ten behoeve van agrarische doeleinden (onderdeel van de kampontginning) en wat de dikte hier is geweest. Voor het plangebied wordt geconcludeerd dat alleen het noordwestelijke en hoger gelegen deel de hoge verwachting behoud op de aanwezigheid van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het (Laat-)Paleolithicum. Voor het merendeel van het plangebied kan hoge archeologische verwachting bijgesteld worden naar een lage verwachting, uitgezonderd voor resten van ondergrondse delen van oude bebouwing die tot het goed Bijler en later tot het erf De Lindeboom hebben behoord. Wanneer deze nog aanwezig zijn dan is het waarschijnlijk dat de geplande nieuwbouw deze resten zullen verstoren, omdat de nieuwbouw gepland staat in dat deel van het plangebied waar ook de bebouwing van het goed Bijler en later het erf De Lindeboom heeft gestaan. Door middel van gravend onderzoek kan bepaald worden of ondergrondse delen van de historische bebouwing (wellicht nog restanten daterend uit de Late-Middeleeuwen) nog aanwezig zijn. Selectieadvies Om te achterhalen of binnen de zuidwestelijke helft van het plangebied nog ondergrondse restanten aanwezig zijn van oude/historische bebouwing die tot het goed Bijler en later tot het erf De Lindeboom (herberg De Lindeboom) hebben behoord, wordt geadviseerd binnen de bouwblokken van de toekomstige 3 woningen (zie bijlage 4) een archeologisch vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Geadviseerd wordt dit vervolgonderzoek te laten uitvoeren in de vorm van een proefsleuvenonderzoek en pas nadat de bovengrondse sloop van de nog aanwezige bebouwing heeft plaatsgevonden. Hier-mee kan tevens bepaald worden of er sprake is van behoudenswaardigheid