Archeologisch vooronderzoek: een inventariserend veldonderzoek (verkennend booronderzoek)

In opdracht van het Projectteam Overnachtingshaven Lobith (via Witteveen+Bos) heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in december 2014 een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in verband met de geplande ontwikkeling van het plangebied Beijenwaard te Spijk in de gemeente Rijnwaarden. Het onderzoek bestond uit een veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek. Deze onderzoeksmethode is gebaseerd op de reeds uitgevoerde archeologische bureauonderzoeken die door Heunks (2008) en Heunks & Van Hemmen (2013) zijn uitgevoerd. Tijdens het veldonderzoek is een visuele terreininspectie en een booronderzoek uitgevoerd. Hierbij is het gehele plangebied en met name langs de Rijnoever intensief gespeurd naar archeologische vindplaatsen (zoals oude kribben, maar ook scheepswrakken en archeologisch relevante lagen). Tijdens het booronderzoek zijn 134 boringen verricht. Het verkennend archeologisch booronderzoek en de aanvullende inventarisatie van historisch kaartmateriaal hebben geleid tot een goed inzicht in de bodemopbouw, de aanwezige verstoringen en de potentie voor archeologische resten. In een deel van het plangebied is door natuurlijke processen (dijkdoorbraken) en menselijk handelen (voornamelijk baksteenindustrie) de ondergrond verstoord tot onder het archeologisch relevante niveau. In andere delen lijkt de natuurlijke ondergrond (grotendeels) intact en afgedekt met een pakket overslag- en uiterwaarddek. Deze dekken hebben de dieper gelegen archeologisch relevante lagen beschermd tegen bioturbatie en menselijk handelen zoals ploegen. Evenwel, de ligging van de archeologisch relevante niveaus boven de (gemiddelde) grondwaterspiegel betekent dat organische resten niet of slecht geconserveerd zijn. In het gebied westelijk en oostelijk van de Ameidsedam is de kans het grootst op het aantreffen van resten uit de Late Middeleeuwen en/of Nieuwe tijd. Hierbij dient specifiek worden gedacht aan resten van de Circumvallatielinie voor de Schenkenschans (1635/1636), maar ook aan resten uit de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het booronderzoek geen aanwijzingen hiervoor heeft opgeleverd, is de kans op het aantreffen van vindplaatsen in de vorm van nederzettingsterreinen uit de Middeleeuwen en/of Nieuwe tijd (tot ca. 1740) niet uit te sluiten. Op basis van het uitgevoerde onderzoek wordt een vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek in een deel van het plangebied aanbevolen met als doel sporen van de Circumvallatielinie voor de inname van de Schenkenschans in 1635/1636 op te sporen. Tevens wordt aanbevolen om op twee locaties een coupure van de Ameidsedam archeologisch te documenteren en om de graafwerkzaamheden naar niet-gesprongen explosieven en de mogelijke locatie van een neergestorte bommenwerper uit de Tweede Wereldoorlog archeologisch te laten begeleiden