15106277 LOO.JAN.ARC Eindrapportage archeologisch onderzoek Driestapelenstoel (ong.) te Kaatsheuvel

Gespecificeerde archeologische verwachting Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied een landschappelijke ligging heeft binnen de Roerdalslenk, waarin aan het einde van de laatste ijstijd een dik pakket dekzand is afgezet. Het plangebied is daarbij in een gebied van dekzandruggen komen te liggen. De bebouwde kom van Kaatsheuvel ligt op het hogere deel van een vrij uitgestrekte dekzandrug. De stijgende grondwaterspiegel gedurende het Holoceen resulteerde in de vorming van hoogveen vanaf plekken met een gebrekkige afwatering (depressies, dekzandvlakten). Dit hoogveen is ontstaan vanuit de lagere gelegen terreinen buiten Kaatsheuvel en groeide gedurende duizenden jaren gestaag door. Ter plaatse van het plangebied heeft waarschijnlijk geen hoogveen gelegen of deze laag had een zeer beperkte dikte. Voor de periode van de grootschalige ontginning maakte het plangebied waarschijnlijk deel uit van een uitgestrekt heidegebied, dat vanaf de IJzertijd is ontstaan door grootschalige boomkap. De dekzandruggen vormde de meeste geschikte (tijdelijke) bewoningslocaties. Het plangebied zal zowel voor Jagers-Verzamelaars als voor Landbouwers een geschikte bewoningslocatie zijn geweest, maar waarschijnlijk geen wel de voorkeur uit naar de hoogste delen van deze dekzandruggen. Het plangebied behoort tot het gebied dat vanaf de 14e eeuw geleidelijk aan ontgonnen is. Bewoning vond plaats in de vorm van lintbebouwing langs ontginningsassen. De voorloper van de weg Driestapelenstoel betreft een dergelijke ontginningsas. Geraadpleegd historisch kaartmateriaal laat zien dat de voorloper van de weg Driestapelenstoel aan het begin van de 19e eeuw aanwezig was, maar dat er binnen het plangebied zelf geen lintbebouwing stond of heeft gestaan in ieder geval in de laatste 200 jaar. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat er in het plangebied in de periode hiervoor wel lintbebouwing heeft gestaan. De kans op het aantreffen van restanten van bouwwerken/bebouwing (bijvoorbeeld in de vorm van muurresten/fundering) wordt dan ook minder waarschijnlijk geacht. Om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden is er op de landbouwpercelen een (matig dik) plaggendek opgebracht. Deze plaggenbemesting zal echter voor het merendeel van het landbouwgebied alleen in de Nieuwe tijd hebben plaatsgevonden. Het plangebied heeft een middelhoge verwachting voor het aantreffen van archeologische resten uit de perioden Laat-Paleolithicum t/m Middeleeuwen (Jagers-Verzamelaars en Landbouwers) en een lage verwachting voor de periode Nieuwe tijd. Archeologische resten worden kunnen worden aangetroffen in het te verwachten (matig dikke) plaggendek (Aa-horizont) en in de top van de dekzandafzettingen (top van de vermoedelijk van nature gevormde veldpodzolbodem of restant hiervan). De diepteligging van de vondstenlaag is afhankelijk van de dikte van het plaggendek. Tevens zorgt de aanwezigheid van een (matig dik) plaggendek voor een betere bescherming en conservering van archeologische resten, en daardoor van de archeologische vindplaats, ten opzichte van een terrein, met een vergelijkbare landschappelijke ligging als onderhavig plangebied, waar geen plaggendek aanwezig is. Uit de perioden Laat-Paleolithicum t/m Vroeg-Neolithicum kunnen complextypes als kleine jachtkampjes en vuursteenvindplaatsen worden verwacht. Uit de perioden vanaf het Midden-Neolithicum kunnen complextypes als nederzettingsterreinen en huisplaatsen (boerderijplattegronden), grafvelden en afvaldumps worden verwacht. Resultaten inventariserend veldonderzoek Uit de resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) blijkt dat de bodemopbouw in het plangebied vanaf het maaiveld bestaat uit een geroerd, matig dik plaggendek (Aap-horizont), in de vorm van donkerbruingrijs gekleurd, matig humeus, zwak tot matig siltig, zeer fijn zand. Binnen het merendeel van het plangebied bevindt zich hieronder nog een restant van het van nature gevormde veldpodzolprofiel, vanaf nog een deel de Bhe-horizont of al direct de BC-horizont. Dit restant komt voor op een diepte tussen gemiddeld 45 en 70 cm -mv en bestaat uit bruin en naar onderen toe lichtbeigebruin gekleurd, bovenin zwak humeus, zwak tot matig siltig, zeer fijn zand. Vanaf gemiddeld 70 cm -mv bevindt zich de overgang naar de C-horizont en bestaat uit witbeige tot witgrijs gekleurd en vanaf circa 100 cm -mv oranjegrijs gekleurd, zwak tot sterk siltig, zeer fijn zand en plaatselijk sterk zandige leem. Het gaat hier om (deels verspoelde) dekzandafzettingen, behorend tot de Formatie van Boxtel (Laagpakket van Wierden). Bij een vijftal boringen zijn geen restanten van een veldpodzolprofiel waargenomen. Hier bevindt zich onder het geroerde, matig dik plaggendek dan wel onder het verstoringsniveau direct de C-horizont. De locaties van deze boringen vormen echter geen afgebakend terreindeel binnen het plangebied. Daarnaast zijn de verstoringsdieptes niet van die mate dat daarmee het archeologisch sporenniveau geheel zal zijn verstoord. Voor het merendeel van het plangebied geldt dat het archeologisch niveau nog wel geheel intact aanwezig is en bevindt zich op de overgang van de BC- naar de C-horizont, op een diepte van circa 70 cm -mv. Conclusie Voor het plangebied wordt geconcludeerd dat de middelhoge verwachting voor de perioden Laat-Paleolithicum t/m Middeleeuwen behouden blijft. Er is binnen het merendeel van het plangebied sprake van een deels intact natuurlijk bodemprofiel onder het matig dikke plaggendek, waardoor zowel eventueel aanwezige vuursteenvindplaatsen uit de perioden Laat-Paleolithicum t/m Vroeg-Neolithicum als archeologische vindplaatsen uit de perioden vanaf het Midden-Neolithicum (Landbouwers) nog (deels) intact kunnen zijn. Selectieadvies Op grond van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek blijkt dat voor het plangebied de middelhoge verwachting op de aanwezigheid van een archeologische vindplaats uit de perioden Laat-Paleolithicum t/m Middeleeuwen behouden blijft. Daarom wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om een vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Geadviseerd wordt het vervolgonderzoek uit te voeren in de vorm van een proefsleuvenonderzoek (IVO-P). Hierdoor kan de aan- of afwezigheid van archeologische grondsporen worden vastgesteld. Indien archeologische grondsporen worden aangetroffen, is het mogelijk de kwaliteit (gaafheid en conservering), omvang, aard en datering van de vindplaats te bepalen. Hiervoor wordt door middel van proefsleuven de bovengrond verwijderd, waardoor eventueel aanwezige archeologische grondsporen worden blootgelegd. Voor het proefsleuvenonderzoek (IVO-P) dient een Programma van Eisen (PvE) te worden opgesteld, waarin beschreven staat op welke wijze het onderzoek uitgevoerd dient te worden. Dit PvE dient te worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Loon op Zand). Indien ten aanzien van de geplande verbindingsweg de bodemverstorende ingrepen beperkt blijven tot de huidige bouwvoor (tot 30/maximaal 40 cm -mv), of dat bijvoorbeeld het terrein wordt opgehoogd voorafgaand aan de aanleg van de geplande verbindingsweg en bijbehorende nutsvoorzieningen (kabels en leidingen), dan is archeologisch vervolgonderzoek niet noodzakelijk. Er vindt dan geen aantasting plaats van het archeologisch sporenniveau (archeologisch vriendelijk bouwen). Dit selectieadvies is voorgelegd aan het bevoegd gezag in kwestie, Burgemeester en Wethouders van de gemeente Loon op Zand en door middel van een selectiebesluit als zodanig bekrachtigd. Met bovenstaand selectieadvies wordt ingestemd