14116278 DOE.KLA.ARC Eindrapportage archeologisch onderzoek Terborgseweg 74-78 en Stationsplein 2 te Doetinchem

Gespecificeerde archeologische verwachting Volgens de archeologische waarden- en verwachtingskaart van de gemeente Doetinchem ligt het plangebied landschappelijk gezien binnen een laaggelegen terrasrest. Op basis van het Actueel Hoogtebestand Nederland is het echter meest waarschijnlijk dat het plangebied op een rivierduin ligt, maar dat de overgang naar het Terras X niet ver of misschien wel direct ten zuidwesten van het plangebied loopt. In de tijd van de Jagers-Verzamelaars (einde Laat-Paleolithicum en Mesolithicum) zullen de hoger gelegen rivierduinen een gunstige ligging hebben gehad als tijdelijke nederzettingslocatie. Direct ten zuidwesten van het plangebied, binnen Terras X, zal de watervoerende beek/lokale rivier (Oude IJssel) een grote aantrekkingskracht hebben gehad voor wild en vis, waarop kon worden gejaagd. Daarnaast vormde de hoge diversiteit aan plantaardig materiaal een goede aanvulling op het dieet. Vanaf het Neolithicum vormde vooral de overgangsposities gunstige locaties voor bewoning. De hoger gelegen rivierduinen werden gebruikt als landbouwgronden, hoewel de vaak droge tot zeer droge bodem op de rivierduinen (zonder plaggendek) een beperkende factor vormde. De rivierduinen waarop in de Late-Middeleeuwen en Nieuwe tijd plaggendekken, zijn opgeworpen waren wel beter geschikt voor landbouwactiviteiten. De rivierduinen met plaggendekken beslaan grote delen van het rivierduinlandschap ten oosten van de Oude IJssel, vooral rondom de historische stadskern van Doetinchem. De lager gelegen graslanden binnen de riviervlakte van de Oude IJssel waren geschikt voor het houden van vee. Tot op heden zijn archeologische resten, uit het Mesolithicum en jonger, voornamelijk aangetroffen op de rivierduin waar het merendeel van de vooroorlogse bebouwing van Doetinchem op ligt. Geraadpleegd historisch kaartmateriaal geeft aan dat het plangebied in ieder geval vanaf de tweede helft van de 18e eeuw in agrarisch gebruik is geweest en lag langs een belangrijke historische weg, de voorloper van de Terborgseweg die destijds aangeduid als “De Groote weg van Doetinchem naar Terborg”. Binnen het plangebied hebben vanaf het einde van de 19e eeuw diverse bouwwerkzaamheden plaatsgevonden, vanaf de tijd dat het spoortracé Zevenaar-Doetinchem-Winterswijk (en afsplitsing naar Ruurlo) was gerealiseerd (gekoppeld aan infrastructurele werken). Op basis van de landschappelijke ligging is de verwachting hoog op de aanwezigheid van resten en sporen van zowel Jagers-Verzamelaars als voor Landbouwers. Voor Jagers-Verzamelaars worden resten (en mogelijk nog sporen) verwacht van een basis-/extractiekamp. Resten en sporen van Landbouwers worden verwacht in de vorm van een nederzettingscomplex of huisplaats. Er wordt vanuit gegaan dat deze zich manifesteren door middel van een vondstspreiding in en direct onder het (dikke) plaggendek (complextype 4c). De aanwezigheid van een plaggendek zal wel hebben gezorgd voor een betere conservering van archeologische resten, in vergelijk met wanneer er geen sprake is van een plaggendek. Afvaldumps zullen zich manifesteren als een duidelijk herkenbare cultuurlaag op de flank van het rivierduin of in een hiervoor uitgegraven deel van het rivierduin. De cultuurlaag zal enige tot aanzienlijke horizontale spreiding hebben, afhankelijk van hoelang de afvaldumpsite in gebruik is geweest. De vondstrijke laag van een afvaldump behoort tot het complextype 3c, eventueel al overgaand in het type 3b indien er een afdekkende Holocene laag op de flank van het rivierduin aanwezig is (Laat-Holocene rivierklei). Off-site resten bijvoorbeeld in de vorm van water- en drenkkuilen, moeten gezien worden als puntlocaties van zeer kleine omvang (complextype 0). Resultaten inventariserend veldonderzoek Uit de resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) blijkt dat de bodemopbouw binnen het overgrote deel van het plangebied intact is, zo ook binnen de reeds bebouwde terreindelen. De bodemverstoringen veroorzaakt door bouwwerkzaamheden zijn kennelijk vrij plaatselijk en beperkt geweest. Vanaf het maaiveld/onder de aanwezige klinker-/betonverharding komt tot gemiddeld 75 cm -mv een plaggendek voor, in de vorm van donkergrijsbruin gekleurd, zwak tot matig humeus, zwak siltig, matig fijn zand. Plaatselijk is het bovenste deel recentelijk geroerd/verstoord, gezien de bijmenging van baksteen en kolengruis. Onder het plaggendek bevindt zich vervolgens tussen circa 75 en 120 cm -mv het resterende deel van het van nature gevormde holtpodzolprofiel voor, in de vorm van de 1Bws1/2- en de BC-horizont. Op basis van deze boringen zal het archeologisch niveau, waarop archeologische sporen goed zichtbaar zullen zijn (op de overgang van de 1BC- naar de C-horizont), zich bevinden tussen 100 en 120 cm -mv. Voor het plaggendek mag verwacht worden dat deze is opgebracht vanaf de tweede helft van de 18e eeuw en waarschijnlijk eerder. Op basis van de dikte van het plaggendek betreft het aanwezige bodemprofiel een hoge enkeerdgrond. Alleen boring 1, in het uiterst zuidwestelijke deel van het plangebied, is gestaakt vanwege de aanwezigheid van een massieve betonverharding op circa 60 cm -mv. Vermoed wordt dat het gaat om een fundering van oudere bebouwing. Deze heeft men voor de bouw van de bestaande loods laten zitten, vervolgens bedekt met een laag grond en hierop een nieuwe fundering (betonverharding) op aangebracht. Conclusie Geconcludeerd wordt dat, op basis van de resultaten van het verkennend booronderzoek, de ligging van het plangebied binnen een rivierduin wordt bevestigd en dat het plangebied tevens zijn hoge verwachting behoud op het voorkomen van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het Laat-Paleolithicum. Selectieadvies Op grond van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om een vervolgonderzoek te laten uitvoeren. De hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het Laat-Paleolithicum blijft namelijk behouden. Geadviseerd wordt het vervolgonderzoek te laten bestaan uit een archeologisch karterend booronderzoek, om daarmee het plangebied systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen. Tevens wordt geadviseerd dit onderzoek te laten uitvoeren pas nadat de bovengrondse delen en de betonnen vloeren van de bestaande bebouwing binnen het plangebied zijn gesloopt/verwijderd