Een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek

ADC ArcheoProjecten heeft in juni en juli 2016 een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Hoefstraat 1a in Herpt, gemeente Heusden. De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen bouw van een woning. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit volgt dat het plangebied zich uitstrekt op de noordelijke oeverwal van het Oude Maasje. Op grond van de datering van deze fossiele rivierloop en bekende archeologische gegevens moet rekening worden gehouden met vindplaatsen vanaf de Romeinse tijd of mogelijk zelfs vanaf de Late IJzertijd. Eventuele vindplaatsen zullen zich in de top van de oeverafzettingen bevinden en zich manifesteren als een ‘vuile laag’ met kleine fragmenten aardewerk, houtskool, bot en/of baksteen. De top hiervan is vermoedelijk gesitueerd aan of op geringe diepte onder het maaiveld. Vindplaatsen kunnen bestaan uit verschillende complextypen, waaronder huisplaatsen, grafvelden en landbouw. Indien afgedekt door komklei kunnen vindplaatsen in principe goed geconserveerd zijn. Echter, vanwege de geringe diepteligging moet rekening worden gehouden met bodemverstoring als gevolg van grondbewerking ten behoeve van de landbouw. De diepere ondergrond van het plangebied bestaat vermoedelijk uit dekzand (Laagpakket van Wieden binnen de Formatie van Boxtel). Indien dit niveau niet is aangetast door (rivier)erosie kunnen zich hier vindplaatsen uit het Laat-Paleolithicum, Mesolithicum en Neolithicum bevinden. Hierbij moet worden opgemerkt dat door de diepe ligging dergelijke vindplaatsen moeilijk zijn op te sporen en vermoedelijk om die reden in het onderzoeksgebied tot op heden niet zijn aangetoond. Als gevolg van vernatting van het landschap worden geen vindplaatsen uit de Bronstijd en de IJzertijd verwacht. Op basis van oude kaarten is het niet aannemelijk dat het plangebied in de periode voorafgaand aan de tweede helft van de 19e eeuw bebouwing heeft gekend. Uit historische informatie is bekend dat in 1890 de huidige bebouwing (voormalige stroopfabriek/varkensstal) werd opgetrokken. Teneinde bovenstaande verwachting te toetsen en waar nodig aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hieruit volgt dat de diepere ondergrond uit matig fijn dekzand (Laagpakket van Wierden binnen de Formatie van Boxtel) bestaat. Het dekzand wordt afgedekt door een 20 cm dikke kleiige veenlaag gevolgd door een 240 cm dik pakket matig siltige komklei (Formatie van Echteld). De komklei is aan de bovenkant erosief begrensd en gaat abrupt over in een 85 tot 130 cm dik pakket zwak zandige tot sterk siltige oeverafzettingen van het Oude Maasje (Formatie van Echteld). De bovengrond heeft een dikte van 25 tot 70 cm en is matig humeus ontwikkeld. Uit de aanwezig van een oude bodem in de top van het dekzand blijkt dat het pleistocene oppervlak niet door (rivier)erosie is aangetast. Dit betekent dat eventuele vindplaatsen uit het Laat- Paleolithicum, het Mesolithicum en het Neolithicum nog intact aanwezig kunnen zijn. Op grond van de aanwezigheid van resten baksteen en puin en de aanwezigheid van een plaatselijk relatief dikke bouwvoor moet worden aangenomen dat het bovenste deel van de oeverafzettingen is omgewerkt. Eventuele vindplaatsen vanaf de Late IJzertijd/Romeinse tijd zijn daarom naar verwachting niet meer intact aanwezig. Weliswaar zijn in de bouwvoor diverse vondsten, hoofdzakelijk bouwpuin, aangetroffen, maar deze hebben vanwege de ligging in een verstoord pakket geen archeologische betekenis. Ter plaatse van het bouwland zijn aan het maaiveld geen vondstconcentraties waargenomen. De kans op de aanwezigheid van aan de stroopfabriek/varkensstal gerelateerde sporen wordt klein geacht. Omdat de geschiedenis van de stroopfabriek/varkensstal niet verder teruggaat dan 1890, worden geen afvalkuilen verwachten. Hooguit zijn enkele losse vondsten aan te treffen. 6 Indien de werkzaamheden ten behoeve van de aanleg van de woning (uitgezonderd het aanbrengen van heipalen mits deze niet meer dan 5% van het oppervlak van het plangebied verstoren) niet dieper reiken dan 300 cm –mv adviseert ADC ArcheoProjecten om het terrein vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Het is echter niet volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet. Bij werkzaamheden die dieper reiken dan 300 cm –mv wordt vanwege de kans op het aansnijden van een potentieel archeologisch interessant niveau aanvullend onderzoek noodzakelijk geacht