BAAC rapport A-10.0276

In opdracht van de afdeling SO/BAM (Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten) van de gemeente ’s-Hertogenbosch heeft van 19 tot 28 juli 2010 archeologisch onderzoek plaatsgevonden aan de Van Berckelstraat, waarbij in eerste instantie werd opgegraven binnen het kader van een Inventariserend Onderzoek door middel van Proefsleuven (IVO-P) en daarna binnen het kader van een Definitief Onderzoek (DO). Er is voorafgaand aan het onderzoek geen vooronderzoek uitgevoerd. Het plangebied is gelegen in de historische binnenstad van ’s-Hertogenbosch. Volgens de archeologische waardenkaart is het plangebied aangemerkt als ‘overig gebied waar vondsten te verwachten zijn (categorie 6)’. Het natuurlijke dekzand is waargenomen op een diepte van 2,50 m +NAP, terwijl dit op basis van de hoogtelijnenkaart van de gemeente ’s-Hertogenbosch op 2,00 m +NAP verwacht kon worden. In het dekzand is geen bodemvorming te herkennen, waaruit blijkt dat de bodem moet zijn afgetopt. Het onderzoeksgebied is vanaf 1500 opgehoogd. Het lage, natte terrein is dan vermoedelijk al twee eeuwen in gebruik als tuin door het Grootziekengasthuis. In dit ophogingspakket is zeker één loopniveau waargenomen op 3,50 m +NAP. De eerste duidelijke activiteiten dateren uit het begin van de zeventiende eeuw, als de aarden wal (de Kasterenwal), die tegen de binnenzijde van de stadsmuur is opgebracht, verbreed wordt rond 1620. Tegen de binnenzijde van de Kasterenwal wordt een aarden wal opgeworpen, die droog blijft wanneer de rest van dit relatief laag gelegen deel van de stad nat en drassig is. Een eeuw later wordt er een keermuur in of tegen deze wal neergezet, waarvoor een brede insteek door de aarden wal gegraven wordt. Dit is dus niet de keermuur van de verbrede Kasterenwal. De afstand tot de stadsmuur, zo’n 45 meter, is daarvoor te groot. De aarden wallen in ’s-Hertogenbosch zijn 7 tot 23 meter breed. De keermuur van de eerste fase van de Kasterenwal bevond zich op 13 meter van de stadsmuur. In de tweede helft van de achttiende eeuw wordt de keermuur afgebroken. De muur is gaan scheuren onder invloed van druk van de aarden wal. Vervolgens is er een nieuwe muur bovenop geplaatst. De nieuwe muur heeft waarschijnlijk ook gefunctioneerd als keermuur. Een andere mogelijke functie is die van grensmuur van het Grootziekengasthuis. In de muur zijn muurpenanten verwerkt, waarop de dwarsbalken van een houten skelet van een gebouw rusten. Aan de overzijde van de muur rusten de staanders op poeren. Dit gebouw wordt nog één maal hersteld. Het gebouw staat op het achterterrein van het Grootziekengasthuis, precies langs de perceelsgrens en is mogelijk te interpreteren als een open schuur. Twee zijden van deze open schuur worden dichtgezet met halfsteens muurtjes en komt er een aan- of inbouw. Het is niet duidelijk wanneer dit heeft plaatsgevonden. Aan het eind van de negentiende eeuw wordt het gebouw afgebroken. Het gebied wordt, na het gereed komen van de Zuid-Willemsvaart in 1825, opnieuw verkaveld en bebouwd