BAAC-rapport A-14.0248

In opdracht van het Waterschap Aa en Maas heeft BAAC bv op 10 en 11 november en 4 december 2014 een archeologische begeleiding (AB) onder protocol opgraven uitgevoerd op het terrein van de Zorgboog te Bakel, gemeente Gemert-Bakel. De archeologische begeleiding heeft plaatsgevonden tijdens geologisch onderzoek door TNO naar de Peelrandbreuk. De projectgroep “Breuken Beleven” zoekt naar mogelijkheden om het breukenlandschap van Noord- Brabant als een unieke kernkwaliteit onder de aandacht te brengen. Ook wetenschappelijk onderzoek en educatie maken hier deel van uit. De locatie van het onderzoek op het terrein van de Zorgboog is geselecteerd op basis van onder andere boor- en morfologisch onderzoek. Volgens de archeologische beleidskaart van de gemeente Gemert-Bakel maakt het onderzoeksterrein deel uit van een zone waarvoor een hoge archeologische verwachting geldt. Omdat de graafwerkzaamheden voor het geologisch onderzoek een grote diepte zullen bereiken en het mogelijk is dat ter plaatse archeologische resten aanwezig zijn, is besloten om een archeologische begeleiding uit te voeren van de graafwerkzaamheden. Tijdens de archeologische begeleiding van het geologisch onderzoek zijn geen sporen of vondsten van archeologisch belang aangetroffen. Geologisch en bodemkundig gezien is er sprake van een interessante locatie vanwege de aanwezigheid van de Peelrandbreuk en de stratigrafische opbouw van de bodem. Het geologisch onderzoek gaf een kijkje in de ondergrond, dieper dan dat dat normaal gesproken tijdens archeologisch onderzoek gebeurt. De ondergrond ter plaatse bestaat uit fluviatiele afzettingen (grindige afzettingen grind met enkele grotere kiezels). Hierop bevindt zich Brabants leem. Het leem wordt afgedekt door dekzand. Vermoedelijk heeft de top van het dekzand van oorsprong in zuidelijke richting opgelopen. Ten zuiden van de stuifzandduin in het noorden van de sleuf bleek de bodem voor een groot deel tot (diep) in de C-horizont verstoord te zijn. In het dekzand is de laag van Usselo aangetroffen op die plaatsen waar deze niet verstoord was of “overschreven” door het jongere podzolprofiel. Er zijn tijdens het onderzoek geen aanwijzingen gevonden dat op dit niveau in het verleden bewoning plaats heeft gevonden. Ook bovenin het dekzand, het niveau waarop meestal archeologisch onderzoek plaatsvindt, zijn geen sporen of vondsten aangetroffen. In het noordelijke deel van de sleuf wordt het dekzand afgedekt door een stuifzandduin. Hier is in het dekzand een goed ontwikkeld podzolprofiel bewaard gebleven. Het stuifzand is afgezet in de middeleeuwen en nieuwe tijd en was nog tot in het begin van de 20e eeuw actief. Ook op dit jongste niveau zijn geen sporen of vondsten gevonden. Langs de zuidelijke rand van de stuifduin heeft een weg gelopen, getuige de karrensporen. Deze zijn vermoedelijk het resultaat van ontginningsactiviteiten op het terrein, of werkzaamheden op het terrein bij de inrichting van het terrein van het sanatorium in de jaren ‘50 van de 20e eeuw