Een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek

ADC ArcheoProjecten heeft in mei en juni 2017 een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie hoek AEven en Hoefweg in Ottoland, gemeente Molenwaard. De aanleiding van het onderzoek is een voorgenomen bestemmingsplanwijziging ten behoeve van de realisatie van woningen. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit volgt dat het plangebied gelegen is in de Alblasserwaard, een komgebied dat zich tussen de Lek, de Merwede en de Noord uitstrekt. Voordat de rivieren in de Late Middeleeuwen van doorgaande dijken werden voorzien, hadden deze vrij spel en veranderden hun loop voortdurend. Eén van de rivierlopen in het onderzoeksgebied was de Vuilendamse stroomgordel. Deze ontstond in het Vroeg-Neolithicum en was watervoerend tot het Laat-Neolithicum. Op de afzettingen van deze stroomgordel, die zich op circa 5 m –mv zullen bevinden, kunnen resten van kleine jachtkampementen uit het Neolithicum aanwezig zijn. Deze zullen zich in dat geval manifesteren als een ‘vuile laag’ met kleine fragmenten aardewerk, vuursteen, houtskool en/of bot. Ten gevolge van afdekking door veen en komklei zullen deze goed bewaard zijn gebleven. Wegens vernatting en grootschalige veenvorming die zich vanaf de Bronstijd voltrok, moet worden aangenomen dat de bewoningsmogelijkheden in het onderzoeksgebied vanaf dat moment sterk afnamen. Dit veranderde in de Late Middeleeuwen toen de natuurlijke afwatering verbeterde en door bedijking de kans op overstromingen afnam. Uit historische informatie is bekend dat het gebied in deze periode gefaseerd werd ontgonnen en dat de bewoning zich concentreerde langs zogenoemde ontginningsassen. Eén van deze ontginningsassen betreft de oevers van de direct ten noorden van het plangebied gelegen Graafstroom, een in de tweede helft van de 13e eeuw gegraven waterloop. Of het plangebied in deze periode bebouwing kende, is op basis van oude kaarten niet met zekerheid vast te stellen. Kaarten uit de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw tonen dat het plangebied dan uit kleine percelen bestond, die tot een direct ten westen ervan gelegen erf behoorde. Afgezien van kleine schuurtjes was binnen het plangebied geen bebouwing aanwezig. Vanwege de nabijheid van bebouwing moet wel rekening worden gehouden met aanwezigheid van ophogingen met daarin onder meer huishoudelijk afval (zoals aardewerk en dierlijk bot) en fragmenten bouwmateriaal. Op basis van de huidige inrichting zijn, met uitzondering van het noordoostelijk deel waar sprake is van ingegraven elektriciteitskabels, geen diepe bodemverstoringen te verwachten. Uit het verkennend booronderzoek volgt dat de natuurlijke ondergrond uit kleiig bosveen (Hollandveen Laagpakket binnen de Formatie van Nieuwkoop) bestaat. Hoewel in het noordelijk deel van het plangebied de natuurlijke ondergrond als gevolg van een ondoordringbare laag gebroken puin niet bereikt kon worden, moet op basis van boorstaten van een hier uitgevoerd milieuhygiënisch verkennend bodemonderzoek worden aangenomen dat deze dezelfde samenstelling heeft als in de onderzochte delen van het plangebied. Het veen wordt in het centrale en noordelijke deel afgedekt door een tot 100 cm dikke ophoging bestaande uit puin- en baksteenhoudende klei, die vermoedelijk te relateren is aan het in het verleden ten westen van het plangebied gelegen erf. In het centrale en noordelijk deel van het plangebied zullen ten behoeve van de bouw van woningen grondroerende werkzaamheden plaatsvinden. Hier kunnen evenwel sporen en vondsten worden aangetroffen, die samenhangen met de volgens oude kaarten ten westen van het plangebied gesitueerde bewoning