Eindrapportage archeologisch verkennend booronderzoek (6669.001) Klooster Leuterstraat 10 te Wijk bij Duurstede

Gespecificeerde archeologische verwachting In februari 2018 is door Rubicon Erfgoed voor het plangebied een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd. Op basis van het archeologisch bureauonderzoek heeft het plangebied een hoge ver-wachting voor het aantreffen van archeologische resten uit de periode Late-Middeleeuwen - Nieuwe tijd, een middelhoge verwachting voor de periode Romeinse tijd - Vroege-Middeleeuwen en een lage verwachting voor de periode Laat-Paleolithicum - IJzertijd. Deze verwachting is gebaseerd op de bewonings- en gebruiksmogelijkheden die het landschap bood en de (ontwikkelings)geschiedenis van het rivierenlandschap en de historische kern van Wijk bij Duurstede. De kern van de stad is vroeg-middeleeuws van origine en het plangebied ligt midden in die kern, in de directe nabijheid van de kerk. De eroderende werking van de Kromme Rijn maakt theoretisch gezien bewoning mogelijk vanaf de Vroege-Middeleeuwen, maar meer realistisch zal dit hebben plaatsgevonden vanaf de Late-Middeleeuwen kort voor de stichting van het bastide stadje en de verplaatsing van de villa Wijk richting de kern rond de kerk en Nederhof. Archeologische resten uit de Vroege-Middeleeuwen - Nieuwe tijd worden primair verwacht onder de huidige bouwvoor (vanaf circa 50 cm -mv), in de vorm van stedelijke ophooglagen met eventueel vondstmateriaal daarin. Het oorspronkelijke bodemprofiel ter plaatse heeft naar verwachting bestaan uit rivierafzettingen van de Kromme Rijn (vanaf circa 90-120 cm -mv). Resultaten inventariserend veldonderzoek De resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase), uitgevoerd binnen het centrale deel van het plangebied (met tegels verharde binnenplaats), laat goede overeenkomsten zien met de in het bureauonderzoek opgestelde archeologisch verwachtingsmodel. Tot een diepte van circa 155 cm -mv komt een opgebrachte cultuurlaag/stedelijke ophooglaag voor. Direct onder de huidige tegelverharding met cunet-/stabilisatiezand komt tot circa 70 cm -mv een laag teruggestorte grond voor vermengd met resten recent bouw-/betonpuin en baksteen. Zeer waarschijnlijk betreft dit een laag grond dat in de jaren ’60 van de 20e eeuw, tijdens/direct na bouw van huidige leegstaande woning en inrichting van het woonperceel, is teruggestort en daardoor niet archeologisch relevant is. Hieronder is een donkergrijsbruin tot donkerzwartgrijs gekleurde cultuurlaag/stedelijke ophooglaag aangetroffen met hierin fragmenten aardewerk in de vorm van grijsbakkend aardewerk en Siegburg steengoed, welke een datering hebben tussen 1300 en 1500 na Chr. Bij een boring zijn ook nog wandfragmenten van roodbakkend aardewerk aangetroffen dat dateert uit de 17e of 18e eeuw. Wellicht dat er sprake is van een nog jonge stedelijke ophoog¬fase, maar deze was in het opgeboorde materiaal niet zichtbaar te onderscheiden. Het onderste deel van deel van de cultuurlaag/stedelijke ophooglaag heeft ook nog een wandfrag-ment Badorf aardewerk opgeleverd, welke dateert tussen 720 en 900 na Chr. Het is een aanwijzing dat de start van het aanbrengen van de opgebrachte cultuurlaag/stedelijke ophooglaag mogelijk al aan het einde van de Vroege-Middeleeuwen plaatsvond. Er dient echter wel rekening te worden ge-houden dat deze cultuurlaag/stedelijke ophooglaag uit grond bestaat dat van elders is aangevoerd met hierin oudere resten, maar dat het daadwerkelijk aanvoeren en aanbrengen hiervan in een latere fase heeft plaatsgevonden. Naast dateerbaar vondstmateriaal is in deze lagen ook nog fragmenten/brokken baksteen, fragmenten dierlijk bot (vis en klein gedomesticeerd dier, waarschijnlijk slachtafval) en een spijker aangetroffen. Onder de cultuurlagen/stedelijke ophooglagen betreft de natuurlijke/onverstoorde bodem direct beddingafzettingen (grindrijk zand) die tijdens de actieve fase van de Kromme-Rijn stroomgordel zijn gesedimenteerd. Of er boven het beddingzand van nature nog een laag oeverwal-/kronkelwaardafzettingen hebben gelegen is niet duidelijk en ook niet meer te herkennen. Het kan zijn dat deze zijn opgemengd in de direct boven de beddingafzettingen aanwezige de cultuurlagen/stedelijke ophooglagen. In het westelijke deel van de binnenplaats komt op circa 60 cm -mv waarschijnlijk een betonplaat voor, maar hieronder kunnen zeker nog oudere stedelijke ophooglagen voorkomen, zoals aangetroffen bij de andere boringen. Een boring in het oostelijke deel van de binnenplaats is op 140 cm -mv gestaakt op mogelijk ouder muurwerk/oudere fundamenten van historische bebouwing. Er heeft historische bebouwing binnen het plangebied gestaan vanaf in ieder geval het midden van de 17e eeuw. Voorgangers van deze bebouwing zijn natuurlijk ook niet uit te sluiten. Conclusie Geconcludeerd wordt, op basis van de aangetroffen bodemopbouw, dat archeologisch relevante lagen vanaf circa 70 cm -mv voorkomen en doorlopen tot circa 155 cm -mv (stedelijke ophooglaag). Ingegraven in de top van de rivierafzettingen (beddingzand) kunnen dieper doorlopende archeologische sporen ook nog voorkomen. Binnen het plangebied hebben menselijke activiteiten plaatsgevonden binnen het plangebied vanaf de Late-Middeleeuwen en wellicht al vanaf het einde van de Vroege-Middeleeuwen. Er is dan ook sprake van een archeologische vindplaats, waarbij het waarschijnlijk gaat het om een vindplaats met sporen en resten van bewoning (houtbouw/steenbouw) in combinatie met landgebruik. De kans is reëel dat de vindplaats binnen het gehele plangebied doorloopt. De huidige woning is gefundeerd is op staal, waarvoor ontgravingen hebben plaatsgevonden tot circa 80 cm -mv. Onder deze verstoringsdiepte kunnen dus zeker nog de oude stedelijke ophooglaag aanwezig zijn. Voor het met beton verharde terreindeel van het plangebied is de verwachting dat bodemverstorende ingrepen beperkt zullen zijn geweest. Door de voorgenomen ingreep (sloop van alle bovengrondse bebouwing binnen het plangebied en vervolgens de nieuwbouw van een pand dat aangesloten zal worden aan de bestaande bakkerij, waarvoor ontgravingen zullen worden uitgevoerd tot minimaal 150 cm -mv) zal de archeologische vindplaats worden verstoord. Advies Op grond van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om binnen het gehele plangebied een vervolgonderzoek te laten uitvoeren bij een niet aangepaste uitvoering van de huidige plannen. Aangezien de kans reëel is dat er sprake is van een behoudenswaardige vindplaats (stadskernarcheologie, stedelijke ophooglagen en restanten van historische hout- en steenbouw) en de huidige inrichting van het plangebied als direct omliggende terreindelen, wordt geadviseerd de sloop- van de ondergrondse delen van de bestaande bebouwing archeologisch te laten begeleiding en direct aansluiten een archeologische opgraving te laten uitvoeren. Archeologisch onderzoek dient dan plaats te vinden op basis van een door de gemeente Wijk bij Duurstede goedgekeurd PvE