Eindrapportage archeologisch vooronderzoek (8442.002) Holterweg (ong.) te Laren (Gld.)

Gespecificeerde archeologische verwachting Op basis van het archeologisch bureauonderzoek heeft het plangebied een hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten uit alle archeologische perioden vanaf het (Laat-)Paleolithicum. Het plangebied ligt namelijk op een dekzandrug dan wel binnen een gebied van dekzandruggen. De hoger gelegen dekzandruggen hadden een gunstige ligging voor Jager-Verzamelaars (Laat-Paleolithicum t/m Vroeg-Neolithicum) als tijdelijke nederzettingslocatie (jachtkampementen). Ook voor Landbouwers waren de dekzandruggen de meest gunstige locaties. De grootte van de dekzandruggen vormde voldoende areaal aan goed ontwaterde gronden voor landbouw. Voor de perioden IJzertijd-Romeinse tijd-Middeleeuwen is de algemene tendens dat de huisplaatsen steeds plaatsvaster werden en zich vaak verplaatsen naar de flanken van de dekzandruggen en mogelijk voor (langere) perioden naar de dekzandvlakten. De hoger gelegen dekzandruggen bleven echter altijd gebieden met gunstige bewoningscondities en zijn voor lange tijd in gebruik geweest als oude bouwlandgronden die buiten de dorpskern van Laren lagen (worden ook wel aangeduid als enken, (eenmans)essen of kampen). Wel is het zo dat reeds uitgevoerd archeologisch onderzoek tot op heden alleen geresulteerd heeft in het aantreffen van een vindplaats circa 850 meter ten zuiden van het plangebied, waar een deel van een laatmiddeleeuwse type Gasselte B boerderij is aangetroffen. Het merendeel van de prospectieve onderzoeken hebben niet geresulteerd in het aantreffen van een archeologische vindplaats dan wel dat er nog een archeologische vindplaats intact kan worden verwacht. Geraadpleegd historisch kaartmateriaal geeft aan het plangebied aan het begin van de 19e eeuw al deel uitmaakte van een perceel akkerland en waarschijnlijk een eensmanses of kampgrond betreft. Het gebruik van het plangebied als kwekerij dateert van de laatste 25 tot 30 jaar. Resultaten inventariserend veldonderzoek De resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende fase) geven aan dat binnen het merendeel van het plangebied sprake is van een matig dik plaggendek van circa 45 cm dik met hieronder een restant van het van nature gevormde veldpodzolprofiel, vanaf de Bhe-horizont met hieronder de overgangs-BC-horizont. Vanaf gemiddeld 75 cm -mv bevindt zich de C-horizont en dit betreft dekzandafzettingen. Het archeologisch sporenniveau is nog intact aanwezig. Archeologische sporen, indien aanwezig, zullen meest zichtbaar zijn op de overgang van de BC- naar C-horizont, op een diepte van circa 75 cm -mv. Alleen bij een boring in het noordwestelijke deel van het plangebied, welke momenteel ook een ander agrarisch gebruik kent (grasveld), bestaat de bodemopbouw uit een humeuze bouwvoor met direct hieronder de overgang naar de C-horizont. Het aangetroffen bodemprofiel geeft echter geen aanwijzingen dat er diepgaande vergravingen hebben plaatsgevonden. De kans blijft hier reëel dat dieper doorlopende archeologische sporen in de C-horizont nog intact zullen worden aangetroffen, indien aanwezig. Conclusie Geconcludeerd wordt dat het plangebied, vanwege de merendeels intacte oorspronkelijke bodemopbouw (geen diepgaande recente bodemverstorende ingrepen waargenomen), zijn hoge verwachting op het voorkomen van archeologische resten vanaf het begin van het Laat-Paleolithicum behoudt. Advies Op grond van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek wordt door Econsultancy de aanbeveling gedaan om binnen het plangebied een vervolgonderzoek te laten uitvoeren. Er is namelijk sprake van een intacte bodemopbouw, waardoor het plangebied zijn hoge verwachting behoudt op de aanwezigheid van archeologische resten en/of sporen. Geadviseerd wordt het vervolgonderzoek te laten uitvoeren in de vorm van een proefsleuvenonderzoek en nadat het plangebied vrij is gemaakt van de bestaande begroeiing (bomen en struiken van de kwekerij). Voor dit onderzoek dient een door de bevoegde overheid goedgekeurd Programma van Eisen te zijn opgesteld waarin is vastgelegd waaraan het onderzoek moet voldoen. Behoud van eventueel aanwezige archeologische waarden is alleen mogelijk als er archeologievriendelijk gebouwd wordt door niet dieper te ontgraven dan 30 cm onder het huidige maaiveld (bijvoorbeeld door het plangebied/terreindeel op te hogen waar de nieuwbouw zal worden gerealiseerd). In de praktijk zal dit lastig uitvoerbaar zijn, gezien de wens te gaan bouwen op de vaste ondergrond (‘bouwen op geel zand’)